«انتخاب» قصد دارد به صورت روزانه، به منظور آگاهي مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، اسناد ويكي ليكس در رابطه با ايران را كه متعلق به سال هاي ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است را منتشر كند.
سفارت امريكا در تهران در سندي به تاريخ ۱۹۷۲ به ماجراي درخواست شاه براي تسريع روند تحويل F-4E به ايران پرداخته است.
به گزارش «انتخاب»؛ در اين سند آمده است:
جمعه ساعت ۹:۳۰ فوريه ۱۹۷۲؛ سفارت آمريكا در تهران
پيام تيم مستقر
آغاز خلاصه
ژنرال عظيمي، وزير جنگ، به دستور شاه از ما خواسته تا بررسي دقيقتري در خط توليد F-4E داشته باشيم تا تحويل يك اسكادران از F-4E به ايران به سال 1972 جلو انداخته شود. اين درخواست نشان دهنده نگراني فزاينده شاه درباره نيات شوروي در منطقه و بويژه تهديدي است كه شاه از سوي پيمان دوستي در حال انعقاد بين عراق و شوروي احساس مي كند. شاه از مشكلات چنين كاري براي ما آگاه است اما به اين دليل چنين درخواستي را از دولت آمريكا مطرح ميكند كه آمريكا را قابل اعتمادترين دوست خود مي داند. پايان خلاصه
اقدام درخواستي: تيم مستقر پيشنهاد مي كند كه آمريكا خط توليد F-4E را بازبيني كرده و پاسخ مثبتي به درخواست شاه براي دريافت 16 عدد F-4ES در سال 1972 از هر منبع ممكني بدهد.
1- روز 24 فوريه اين مسئله توسط ژنرال رضا عظيمي وزير جنگ و به دستور شاه، مطرح شد. عظيمي گفت شاه عميقا نگران تحولات در شرايط امنيتي خاورميانه و بخصوص در مرزهاي غربي كشور خود است. مسئولان آمريكايي قبلا و از طريق مذاكرات با وزير امورخارجه و ديگر مسئولان دولت ايران، از نگراني شاه آگاه بودهاند، اما تحولات اخير در روابط شوروي و عراق از جمله توافق براي تحويل تعداد بيشتري جنگنده ميگ و تجهيزات نظامي در كنار نشانه هايي از مطرح شدن يك پيمان دوستي در مذاكرات اخير عراق-شوروي در مسكو علاوه بر همكاري هاي نظامي، حس فوريت را در زمانبندي شاه براي نوسازي و تقويت نيروهاي نظامي ايجاد كرده است. اين موقعيت بصورت خاص نيازمند تسريع خريدهاي نظامي ايران و بويژه تحويل جنگندههاي F-4E است.
2- عظيمي اعلام كرد دولت ايران درخواست دارد كه تحويل سفارش اين كشور براي 16 جنگنده F-4E (كه اولين آنها قرار بود آگوست 1973 تحويل داده شود) به سال جاري يعني 1972 جلو انداخته شود. البته اخيرا توسط دولت آمريكا و مكدانل داگلاس به دولت ايران اطلاع داده شده بود كه خط توليد سفارش ايران امكان آماده سازي براي تحويل سفارش موردنظر در سال 1972 را ندارد. شاه بسيار ناراحت شده بود زيرا اضافه شدن F-4E در سال 1972 براي امنيت ايران در شرايط كنوني حياتي است. شاه دستور داده بود از دولت آمريكا خواسته شود كه اگر واقعا راهي براي تسريع در توليد سفارش ايران وجود ندارد، F-4Eهاي درخواستي از منابع ديگري تامين شوند. شاه تمايل دارد كه چهار عدد از F-4Fها در فاصله زماني ژوئن تا دسامبر تحويل داده شود.
3- مقام مسئول تحولات اخير در همكاريهاي نظامي ايران-آمريكا، از جمله تجهيز و اعتبار، را بررسي كرده و تاكيد كرد كه سابقه نشان مي دهد ما هميشه نگراني ها و تمايلات شاه را درك كرده و بصورت فوق العاده به درخواستهاي او پاسخ دادهايم. هم زمان ژنرال توفانيان، معاون ژنرال عظيمي در آمريكا و در حال مذاكره درباره موضوع تحويل سريع تر تجهيزات از جمله F-4E بود. تسريع تحويل F-4E مشكلات فني و هزينهاي پيچيدهاي به همراه داشته و ديگر تعهدات و اولويتهاي ما را نيز با اشكال روبرو ميكند. بدون شك اين مسايل بصورت كامل با ژنرال توفانيان در ميان گذاشته ميشود تا اطمينان حاصل شود كه او كاملا از احتمالات و مشكلات و نيز دلايل هرگونه محدوديت در پاسخ به درخواست دولت ايران آگاه باشد. احتمالا در مقايسه با ما كه اكنون در ايران حضور داريم، ژنرال توفانيان تصوير كاملتري از شرايط خواهد داشت.
4- ژنرال عظيمي پاسخ داد كه دولت ايران در جريان مذاكرات توفانيان قرار دارد، اما تصميم درباره F-4E را نميتوان به تاخير انداخت. عظيمي روشن كرد كه شاه معتقد است دريافت 16 جنگنده F-4E در سال 1972 مهمترين فوريت نظامي كشور است. او تاكيد كرد كه شاه معتقد است در مقايسه با موجودي آمريكا، اين تعداد درخواستي پايين است و موقعيت نامناسب پيش روي ايران، مستلزم تسريع در تحويل سفارش ايران در مقايسه با سفارش هاي ديگر (مانند اروپا يا حتي نيروي هوايي آمريكا) در همان جدول زماني است.
5- مقام مسئول اعلام كرد كه ما درخواست شاه را به واشنگتن منتقل خواهيم كرد و دولت آمريكا در سايه دوستي كه بر روابط فيمابين حكمفرماست، تمام تلاش خود را براي برآوردن آن انجام خواهد داد. مقام مسئول گفت البته بر اساس همين دوستي، ناچار است بگويد كه عليرغم آنكه ما تمامي اقدامات ممكن براي برآوردن نيازهاي مدنظر شاه را انجام خواهيم داد، اما همانطور كه دولت ايران آگاه است، مشاوران نظامي ما نگرانند كه تسريع در خريد اين جنگنده‌ها باعث محدود شدن توان پشتيباني و نيروي انساني عملياتي نيروي هوايي ايران شده و به جاي افزايش، منجر به كاهش كارآمدي نيروي هوايي ايران شود. عظيمي پاسخ داد كه تعداد جنگندههاي موردنياز به دقت توسط نيروي هوايي ايران و با كمك ماگ {گروه مشاوران نظامي آمريكا} بررسي شده و نيروي هوايي ايران متقاعد شده است كه شانزده جنگنده موردنياز را ميتواند به شكل كارآمدي در ساختار كنوني نيروي خود وارد كند. عظيمي ملاقات را با اين درخواست به پايان رساند كه دولت آمريكا در كمترين زمان ممكن به درخواست شاه پاسخ دهد.
6- نكته. شاه عميقا نگران تحولات سالهاي اخير است كه نفوذ و حضور شوروي در خاورميانه و اقيانوس هند را تقويت كرده و ظاهرا نشان دهنده تعهد فزاينده اقتصادي و نظامي شوروي به عراق است. او به اين نتيجه رسيده است كه به دليل افزايش خطرات كنوني نيازمند تقويت فوري خط اول دفاع هوايي ايران، سريعتر از برنامهريزيهاي قبلي يعني شروع از هجده ماه آينده، است. تعداد، فواصل و تاكيدي كه ما درباره اين موضوع با آن مواجه بودهايم تا كنون بيسابقه بوده كه شكي باقي نميگذارد كه از نظر او اين مسئله اهميتي حياتي دارد.
7- چه با نگراني شاه كاملا موافق باشيم يا خير، بايد مدنظر داشته باشيم كه اين درخواست – همانند تصميم دولت آمريكا به فروش اسكادران هفده و هجده تايي از F-4E به ايران در سال 1970 – به يك مسئله بسيار مهم در ذهن شاه تبديل شده است. شاه بار ديگر به سمت دولت آمريكا برگشته است زيرا در زمان نگراني شاه احساس ميكند كه ميتواند براي همكاري به ما اميدوار باشد و اميد دارد كه ما در مقام دوست در موضوعاتي كه او براي امنيت ايران مهم و حياتي ميداند، به درخواست او پاسخ بدهيم. لذا بررسي اين درخواست توسط دولت آمريكا بايد با درك اين مسئله باشد كه اين تصميم اهميت سياسي فوق العادهاي در زمينه روابط دولت آمريكا و دولت ايران دارد. همچنين در اين تصميم نبايد اهميت ايران براي منافع ملي حياتي ما ناديده يا دست كم گرفته شود.
8- اقدام درخواستي. تيم مستقر پيشنهاد ميكند كه دولت آمريكا بصورت فوري و با نگاه مثبت به درخواست شاه براي تحويل جنگندههاي F-4E در سال 1972، با كاستن از هر منبع ممكن (از جمله موارد تحويلي به نيروي هوايي آمريكا)، پاسخ دهد. ما ميدانيم كه اين درخواست ميتواند مشكلات پيچيدهاي را به همراه داشته باشد، اما پيشنهاد ميكنيم كه هر مسيري براي رسيدن به پاسخ مثبت بررسي شود. همچنين بسيار مهم است كه تيم مستقر كاملا در جريان روند پيشرفت و چشمانداز اين مسئله قرار داده شود تا بتوانيم حس فويت درباره اين موضوع در داخل دولت ايران را درك كرده و آن را كنترل كنيم. در صورت رخداد هرگونه تاخير يا مانع بر سر پاسخ كاملا مثبت به اين درخواست، ما اطمينان داريم كه هر تلاشي براي برآوردن آن تا هر حد ممكن (مثلا تحويل جزيي از آنها در سال 1972) انجام ميشود و منطقي متقاعدكننده براي توضيح دقيق دلايل هرگونه كمبود به شاه مطرح خواهد شد. تا هرگونه تاثير منفي تا سرحد ممكن رفع شود.