پايگاه خبري تحليلي انتخاب (Entekhab.ir) :
بسته به اينكه صنفي پردرآمد است يا كم درآمد و با توجه به نوع كالا، ميزان اجاره معبر در پايتخت و سبك آن متفاوت است.
هم‌اكنون در بعضي نقاط خيابان وليعصر كه جزو نقاط گران دستفروشي محسوب مي‌شود، قيمت اجاره هر موزاييك، ۵۰ هزار تومان تعيين شده است. هر دستفروش براي پهن كردن بساط به حداقل چهار موزاييك نياز دارد. با اين توصيف براي اجاره هر بساط با چهار موزاييك، روزانه ۲۰۰ هزار تومان بايد بپردازد.
اما در برخي معابر عمومي كه پردرآمد نيست و به اصطلاح پاخور خوبي ندارد، هر موزاييك به قيمت ۵ هزار تومان اجاره داده مي‌شود. اين رقم‌ها براساس گزارش‌هايي گفته مي‌شود كه به مسئولان شهري ارائه شده است.
در محدوده مركزي شهر، حد فاصل ميدان انقلاب تا ميدان فردوسي نيز معابر به‌صورت هفتگي اجاره داده مي‌شود. رقم اجاره‌ها از ۳۰۰ هزار تومان براي يك هفته شروع مي‌شود و بسته به مكان و نوع كالا فرق مي‌كند. در واقع اين رقم به نقاطي اختصاص دارد كه پاخور كمتري دارند.
چه كسي اجاره مي‌دهد؟
دستفروش‌ها موظفند پيش از شروع كار اين مبالغ را پرداخت كنند و در غير اين‌صورت اجاره پهن كردن بساط را نخواهند داشت. شايد بپرسيد اين اجاره‌ها به جيب چه كساني مي‌رود؟ آيا موجر، شهرداري تهران است؟ يا نه حدس مي‌زنيد كه مغازه‌دار‌ها نرخ‌ها را بالا و پايين مي‌كنند؟ مغازه‌دار‌ها البته بخشي از اين شبكه بزرگ محسوب مي‌شوند، اما اراذل و اوباش به اذعان دستفروشان، صاحبخانه‌هاي اصلي معابر بزرگ تهران هستند.
آن‌ها بسته به پاخور بودن منطقه، روزانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان از هر دستفروش اجاره مي‌گيرند و البته در قبال واگذاري مكان، حفاظت از بساط آن‌ها را هم بر عهده دارند و زماني‌كه مأموران سد معبر نزديك مي‌شوند، با قمه و چاقو به استقبال‌شان مي‌روند و با داد و بيداد و دعوا اجازه نزديك شدن مأموران به بساط‌ها را نمي‌دهند. آن‌ها معابر پرتردد را قطعه‌بندي و تفكيك كرده‌اند و برمبناي پاخور بودن يا پاخور نبودن و تردد عابران، با زور از دستفروشان اجاره مي‌گيرند. اين افراد به‌صورت باندي و شبكه‌اي فعاليت مي‌كنند و در ازاي دريافت پول، امنيت بساط‌ها را هم تضمين مي‌كنند.
بساط اجاره‌اي يك‌ماهه، حداقل ۱۰ ميليون تومان!
در ايام نوروز و حوالي عيد البته ماجرا كاملاً متفاوت است. در آستانه تعطيلات نوروزي، آن‌ها نه به ازاي موزاييك كه براساس نقطه‌اي كه بساط پهن مي‌شود، اجاره دريافت مي‌كنند. اجاره از اول اسفند تا پايان اسفند براي مدت يك‌ماه، پيش‌پيش گرفته مي‌شود و اگر فردي بخواهد در نقطه‌اي كه انتخاب كرده، دستفروشي كند، بايد اجاره را زودتر پرداخت كند. اجاره هر بساط در نقاط پرتردد، حداقل از ۱۰ ميليون تومان شروع مي‌شود كه اين رقم بازهم بسته به نوع كالا و مكان، متفاوت است.
اجاره دستفروش روزي ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان
روي ديگر ماجراي اجاره معابر براي دستفروشي البته مغازه‌دار‌ها هستند. آن‌ها به دو شيوه فعاليت مي‌كنند. برخي با انتشار آگهي در سايت‌هاي اشتراك آگهي اقدام به اجاره دستفروش مي‌كنند. اجاره دستفروش‌ها نيز رقم مشخصي ندارد. اما از ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان كمتر نيست. اين رقم به‌صورت روزانه از سوي مغازه‌دار به «دستفروش اجاره‌اي» پرداخت مي‌شود. در واقع مغازه‌دار‌ها با اجاره دستفروش اقدام به فروش اجناس‌شان با قيمت پايين‌تر در جلوي مغازه‌شان مي‌كنند. مشتري هم وقتي با نرخ بالاتر كالا در داخل مغازه مواجه مي‌شود و همان كالا را با قيمت ارزان‌تر در جلوي مغازه مي‌بيند، ترغيب مي‌شود كه حتماً آن كالا را خريداري كند. درحالي‌كه كالا همان است و مغازه‌دار براي رونق بازارش، اقدام به فروش تصنعي با نرخ بالاتر كرده است!
۵۰ هزار تومان اجاره هر موزاييك در تهران!
اجاره دادن معابر از سوي مغازه‌داران البته سابقه طولاني‌تري دارد. مغازه‌دار‌ها حالا بخوبي مي‌دانند براي جبران ماليات، عوارض و احياناً اجاره مغازه‌شان بايد معبر جلوي مغازه‌شان را اجاره دهند. محمدصادق زماني، مدير روابط عمومي شركت شهربان و حريم‌بان شهرداري تهران درباره اين نرخ‌ها به «ايران» اين‌طور توضيح مي‌دهد: «نرخ اجاره معابر جلوي مغازه‌ها با نرخ‌هايي كه از سوي اراذل و اوباش تعيين مي‌شود، تقريباً مشابه است. هر موزاييك جلوي يك مغازه در نقطه‌اي پرتردد مثل خيابان وليعصر، روزانه ۵۰ هزار تومان تعيين شده است. معابر جلوي مغازه، حداقل به دو دستفروش اجاره داده مي‌شود. دستفروش‌ها بايد قبل از پهن كردن بساط، اجاره روزانه خود را بپردازند. اين مبلغ حتي در شرايطي كه جنسي فروخته نشود هم بايد پرداخت شود.»
۴ ميليون تومان! اجاره ۴ قطعه موزاييك به دستفروش‌ها
سؤال اين است، يك دستفروش ماهانه چه ميزان درآمد دارد كه بايد روزانه چنين مبالغ بالايي را بپردازد؟ چرا كه اگر او بخواهد روزانه براي هر موزاييك ۵۰ هزار تومان پرداخته و چهار موزاييك اجاره كند، حداقل براي ۲۰ روز در ماه بايد ۴ ميليون تومان هزينه كند. آيا براي او به صرفه است كه زير بار اين اجاره سنگين برود؟! زماني مي‌گويد: «درآمد ۶۰ درصد از دستفروش‌ها، ماهانه حداقل ۸.۵ تا ۹ ميليون تومان است كه هيچ عوارض و مالياتي هم در ازاي آن نمي‌دهند. اين افراد همان‌هايي هستند كه به‌علت درآمد بالا مقاومت مي‌كنند و حاضر نيستند به نقاط ساماندهي شده كوچ كنند!»