اگر در يك سازمان مشغول رهبري و يا مديريت هستيد، تا به حال چقدر به اين موضوع دقت كرده‌ايد كه افرادتان به‌خاطر ترس، از شما پيروي مي‌كنند؟ يا احترام؟ و يا قدرت تخصص؟
يا اگر علاقه‌مند به رهبري هستيد، به نظر شما بهتر است كه ديگران، چه دليلي براي پيروي از شما داشته باشند؟
در جايگاه رهبري، قدرت‌هاي زيادي براي هدايت افراد وجود دارد، مثل: اجبار كردن افراد به انجام كار مورد نظر به وسيله جريمه و تنبيه، يا در نظر گرفتن پاداش در ازاي انجام دادن كار درست و حتي گاها سواستفاده از موقعيت. اما استفاده از اين قدرت‌هايي كه نام برديم مي‌تواند بسيار پرريسك باشد. زيرا فقط كافيست تا در به كار بردن يكي از اين قدرت‌ها اشتباهي رخ دهد. قطعا نتيجه خوبي به بار نمي‌آيد و نكته اين‌جاست كه اغلب قابل جبران هم نيست.
استفاده اشتباه از چنين قدرت‌هايي مي‌تواند اعتماد اعضاي تيم را كاهش دهد و يك رهبريِ قدرتمند را به چالش بكشد. در واقع رهبراني كه اينگونه از قدرت‌هايشان استفاده نادرست مي‌كنند تبديل به يك رهبر مستبد شده و خودشان را در معرض خطر قرار مي‌دهند. حتي ممكن است اعضاي تيم قصد آسيب زدن به آنها را پيدا كنند.
راه چاره چيست؟
خوشبختانه ۳ نوع قدرت وجود دارد كه استفاده از آنها وابسته به يك جايگاه نيست و هركسي در هرجايگاهي مي‌تواند از آن استفاده كرده و نتيجه خوبي بگيرد. حال آن‌كه اگر يك رهبر، اين نوع قدرت‌ها را با قدرت‌هاي ديگرش تركيب كند چقدر تاثيرگذار خواهد بود.
اين قدرت‌ها كاريزما (به‌زودي)، مرجعيت (به‌زودي) و قدرت تخصص هستند كه رابطه بسيار عميقي با يكديگر دارند و استفاده از آنها به طرز عجيبي اعتماد ديگران را جلب مي‌كند. البته به‌دست آوردن چنين قدرت‌هايي، زمان، انرژي و تمركز زيادي را مي‌طلبد اما نتيجه آن بسيار ارزشمندتر از تلاشي است كه در راه رسيدن به آن مي‌كنيم. در بين همه منابع، قدرت تخصص بيشترين تاثير را دارد و اين مقاله به شما در ساخت و استفاده از نيروي تخصص كمك خواهد كرد پس با ما همراه باشيد.
قدرت تخصص چيست؟
زماني كه شما در زمينه‌اي خاص، دانش و مهارت خود را به قدري افزايش مي‌دهيد كه براي ديگران هم كاربردي باشد مي‌توان گفت شما در حال استفاده از قدرت تخصص هستيد. روزانه نياز همه جوامع به تخصص‌هاي مختلف بيشتر مي‌شود و شما اگر بتوانيد در زمينه علاقه يا حرفه خود متخصص شويد قطعا افراد زيادي حاضر به پيروي از دستورالعمل‌هاي شما خواهند بود.
همچنين برخلاف قدرت‌هاي ديگر در رهبري كه قبلا مثال زديم، تخصص، وابسته به جايگاه و مقام نيست و شما در هر جايگاهي قادر به استفاده از آن هستيد.
چرا قدرت تخصص موضوع ارزشمندي است؟
قدرت تخصص يك دارايي بزرگ است. زيرا مردم بيشتر از هركس ديگري، به يك متخصص اعتماد مي‌كنند. در مقايسه با قدرت اجبار يا پاداش، قدرت تخصص بسيار كاربردي‌تر خواهد بود. در نظر داشته باشيد كه استفاده از قدرت اجبار و يا پاداش هم بسيار كاربردي هستند اما تفاوت عمده‌اي كه وجود دارد اين است كه:
زماني كه شما از قدرت تخصص خود استفاده مي‌كنيد مردم به شما اعتماد كرده و حاضر به پيروي از شما مي‌شوند بنابريان تبديل به يك رهبر بالياقت خواهيد شد كه مردم يا افراد تيم انتخابش كرده‌اند. اما فقط زماني مي‌توانيد از قدرت پاداش يا اجبار استفاده كنيد كه به جايگاه و مقامي رسيده باشيد بنابريان ممكن است به خوبي از اين قدرت‌ها استفاده نكنيد كه احتمال شكست و آسيب‌پذيري شما را افزايش مي‌دهد.
در صورتي كه از قدرت تخصص خود استفاده كنيد، تيم شما بسيار وفادارتر از پيش عمل مي‌كند و انگيزه رهبري شما را تا حد زيادي بالا خواهد برد. همچنين يك متخصص، نفوذ بسيار زيادي در مردم و تيمش دارد كه به او در شناخته شدن هرچه بيشتر، در بين مردم كمك خواهد كرد و اين موضوع يك قدرت باورنكردني است.
مقاله‌هاي ما در رابطه با آزمون انگيزه رهبري، انگيزه (به‌زودي)، توجه (به‌زودي)، برندسازي شخصي (به‌زودي)، شهرت (به‌زودي) و نفوذ (به‌زودي) مي‌تواند در اين زمينه به شما كمك زيادي كند.
البته داشتن قدرت تخصص، فقط به نفع شما نيست. مردم خودشان به دنبال يك متخصص هستند، به او اعتماد و از دستورالعمل‌هاي او پيروي مي‌كنند تا تصميمات عاقلانه و صحيحي را در زندگي خود بگيرند. همچنين در هنگام استفاده از دانش يك متخصص، از تجربيات او هم استفاده مي‌كنند تا نتيجه بهتري بگيرند. پس قدرت تخصص براي همه بازده و نتيجه عالي خواهد داشت.
هميشه در حال يادگيري و ارتقا تخصص خود باشيد تا بتوانيد خدمات ارزشمندتري ارائه كنيد. دانش و تخصص به سرعت در حال تغيير وپيشرفت هستند پس سعي كنيد از آنها سريع‌تر باشيد.
چگونه از قدرت تخصص استفاده كنيم؟
به وجود آوردن نيروي تخصص، ب هيچ وجه كار آساني نيست. اين كار مي توانيد بسيار وقت‌گير باشد كه البته ارزشش را دارد. گاهي لازم است يك دهه زمان صرف ايجاد يك تخصص شود. برخي تحقيقات نشان مي‌دهند استفاده از نيروي تخصص گاها نياز به بيش از ده هزار ساعت تمرين دارد. همچنين حفظ اين قدرت نياز به يك عمر تلاش دارد، زيرا يك تخصص زماني كاربرد دارد كه هميشه به‌روز باشد.
ايجاد و استفاده از قدرت تخصص بستگي به موضوعات كاري دارد. برخي از كارها به صورت تئوري انجام مي‌شوند و براي ايجاد تخصص بهتر است مطالعات بيشتري در آن زمينه انجام شود اما برخي ديگر نياز به كسب تجربه دارند و بايد نتيجه را در عمل ديد. بنابريان به حوزه كاري خود نگاهي انداخته و متخصصين در اين حوزه را مورد بررسي قرار دهيد تا بهتر بتوانيد در كار خودتان تبديل به يك متخصص شويد.
براي استفاده بهتر از قدرت تخصص، دانش و مهارت‌هاي خود را در هر فرصتي به اشتراك بگذاريد تا ديگران بتوانند از آن استفاده مفيد كرده و نتيجه‌هاي رضايت بخشي بگيرند. همچنين اطلاعات خود را هرروز بالاتر ببريد و نتايج موفق‌آميزي كه از كار‌هايتان مي‌گيريد را ضميمه اين اطلاعات كنيد تا بر قدرت تخصص شما افزوده شود.
مقاله ما در زمينه جمع‌آوري اطلاعات (به زودي) را مطالعه كنيد.
البته فراموش نكنيد كه مردم و اعضاي تيم به خوبي قدرت تشخيص يك متخصص را از غيرمتخصص دارند. بنابريان مردم بايد بتوانيد تخصص را در شما ببينند تا به شما اعتماد كرده و از شما پيروي كنند. ما ۶ نكته قدرتمند را به شما معرفي مي‌كنيم كه قطعا با به كارگيري آنها مي‌توانيد از قدرت تخصص خود بهترين استفاده را بكنيد.
۱. جايگاه سازي اوليه
ديگران اگر شما را نشناسند و شما بهترين توصيه ممكن را به آنها بكنيد تا نتايج بهتري بگيرند، به احتمال زياد آنها توجهي به صحبت‌هاي شما نمي‌كنند. علت اين اتفاق دستوراتي هستند كه از مغز صادر مي‌شوند تا او را از خطرات احتمالي حفظ كنند.
بنابريان شما ابتدا بايد از اين فيلتر مغز عبور كنيد تا ديگران متوجه صحبت‌ها و توصيه‌هاي كاربردي‌تان بشوند. بهترين اقدام براي رد شدن از فيلتر مغزي افراد اين است: كاري كنيد كه قبل از صحبت با آنها بيشتر شما را بشناسند.
مثلا مي‌توانيد گواهي‌نامه‌ها و مداركي كه تابه حال به دست آورده‌ايد را در معرض ديد قرار دهيد (به يكي از ديوار هاي دفترتان يا محل كارتان بچسبانيد) و يا از شبكه‌هاي اجتماعي براي اين‌كار استفاده كنيد. امروزه تاثيرپذيري اجتماعات مجازي بيش از دنياي واقعي شده است پس زودتر دست به كار شويد. البته انجام اين كار بسيار حساس است و اگر شما در آن زياده‌روي كنيد ممكن است مردم به شما بدبين‌تر شده و هرگز اعتماد نكنند.
۲. حفظ اعتبار
به دست آوردن اعتبار مي‌تواند كار بسيار دشواري باشد اما همه تلاش شما براي كسب اين اعتبار مي‌تواند در يك لحظه نابود شود. بنابريان درباره چيزي كه اطلاع نداريد و يا حتي اطلاعات كمي داريد اظهارنظر نكنيد و از پاسخ دادن‌هاي فرضي دوري كنيد. اين‌كار مي‌تواند اعتبار شما را به خوبي حفظ كند.
همه ما ممكن است وسوسه شويم و بخواهيم براي ايجاد اعتبار بيشتر، وارد پروژه‌هايي بشويم كه در اجراي آن تجربه و تخصص كافي نداريم اما بهتر است هربار وسوسه شديم به‌ياد اين جمله بيوفتيم كه : ايجاد اعتبار اوليه سخت است ولي ساخت مجدد يك اعتبار خراب شده تقريبا غيرممكن است.
مقاله ما را درباره اعتبار (به‌زودي) بخوانيد.
۳. مديريت بحران
بحران، اتفاقي است كه قطعا همه آن را تجربه كرده‌ايم ويا تجربه مي‌كنيم. بنابريان بهتر است براي مديريت بحران آمادگي لازم را داشته باشيم تا چالش‌هاي زندگي و كاري را به‌خوبي پشت سر بگذاريم.
رهبراني هستند كه بارها موقعيت بحراني را تجربه كرده‌اند، اما به خوبي آن را مديريت كرده و حتي از آن پُلي براي پيشرفت بيشتر ساخته‌اند. قطعا چنين رهبراني قدرت‌هاي موقعيتي خود را با تخصصشان تركيب كرده‌اند كه نتيجه آن مديريت بحران است.
به عنوان مثال قدرت تخصص مي‌تواند اعتماد به نفس زيادي را در فرد به‌وجود بياورد و همين موضوع باعث از بين رفتن شك و ترديد در راه مديريت بحران خواهد شد. بنابريان خودتان را براي بحران‌هاي مختلف آماده كرده و قدرت تخصص‌تان را تا سطوح بالاتري ارتقا دهيد.
مقاله مديريت بحران (به‌زودي) را حتما مطالعه كنيد.
۴. هوشيار باشيد
همانطور كه قبلا گفتيم دنياي امروزه به سرعت در حال تغيير است و شما بايد با اين تغييرات هم‌راستا باشيد. در غير اين صورت تخصص شما به سرعت ناديده گرفته مي‌شود و ديگر كاربردي نخواهد داشت. مهمترين اطلاعاتي كه مي‌تواند براي شما بيشترين كاربرد را داشته باشد اطلاعاتي در زمينه كاري خودتان است. بنابريان با خواندن كتاب‌ها و مجلات و شركت در سمينار‌هاي مربوط به تخصص‌تان، خودتان را به‌روز نگه داريد. اين يك تعهدنامه مادام‌العمر است پس آن را جدي بگيريد.
۵. توجه
مردم يا افراد تيم، به سراغ شما مي‌آيند تا از تخصص‌تان بهره‌مند شوند اما بهتر است بدانيد تعامل شما با افراد به هيچ‌وجه يك‌طرفه نيست. بنابريان به دقت به نگراني‌هاي آنها گوش كنيد و مطمئن شويد در حال پاسخ به سوالاتشان هستيد.
حتي گاهي ممكن است از كسي كه به شما مراجعه كرده نكته‌اي ياد بگيريد، پس به او بگوييد كه شما هم از او چيزي يادگرفته‌ايد و چقدر براي‌تان ارزشمند است. مي‌توانيد گروهي براي بحث وگفت‌وگو تشكيل دهيد و با شركت دادن ديگر افراد در بحث به آنها نشان‌دهيد مهم هستند.
مقاله ما درباره تكنيك گوش دادن (به‌زودي) را بخوانيد.
۶. حفظ اقتدار
شما به عنوان يك متخصص وظيفه انتقال دانش خود به ديگران را بر عهده داريد و اين كار بايد به بهترين شكل انجام شود. اما ممكن است اختلاف سطح دانش شما با مخاطبانتان موجب بروز ناراحتي و سوتفاهم شود.
افراد اگر مشكلي دارند و براي حل آن به سراغ شما مي‌آيند، مقايسه نادرست آنها با ديگران و همچنين نحوه انتقال تخصص‌تان مي‌تواند اقتدار شما را به عنوان يك رهبر يا متخصص خدشه‌دار كند. بنابريان دقت كنيد افراد خودشان مي‌دانند كه مشكلي دارند و از شما راه حل مي‌خواهند پس بهترين پاسخ را به آنها بدهيد.
مقاله استراتژي قدرتمند الدرد (به زودي) را بخوانيد.
چگونه تخصصمان را بهتر به اشتراك بگذاريم؟
در اشتراك‌گذاري مهارت و دانش خود سخاوت‌مند باشيد و از هر فرصتي براي كمك به ديگران استفاده كنيد.
هرقدر كه ديگران از تخصص شما آگاه‌تر مي‌شوند، مي‌خواهند بيشتر از آن استفاده كنند و به همان اندازه، فرصت هايي را براي حمايت از آنها خواهيد يافت كه ممكن است حتي از آنها آگاه نباشند. قدرت تخصص شما مي تواند به‌گونه‌اي به ديگران كمك كند كه به اندازه خود شما در زندگي نتيجه مثبت بگيرند.
هنگام استفاده از قدرت تخصص خود، چيزي موقعيت شما را تهديد نمي‌كند. زيرا هرچه بيشتر در كمك به اطرافيانتان سرمايه‌گذاري كنيد ارزش كاري خودتان را بالاتر برده‌ايد و نتيجه آن قوي‌تر شدن جايگاه شماست.
شما همچنين مي توانيد مهارت هاي خود را به چالش بكشيد، شكاف هاي موجود در تخصص خود را شناسايي كرده و با پوشاندن آن به سرعت رشد كنيد.
هنگام به اشتراك گذاري دانش خود از دادن اطلاعات محرمانه و رقابتي اجتناب كنيد
طرز استفاده از قدرت تخصص در زندگي
۱. در مورد زماني كه دانش و مهارت منحصر به فرد يا نادري داريد فكر كنيد. هنگام كمك به ديگران آيا به احساسات آنها توجه مي‌كنيد؟ آيا اقتدار خود را حفظ مي‌كنيد؟ توجه كنيد اگر اينگونه نبوده حتما در آينده آن را اصلاح كنيد.
۲. در حال حاضر به چه فرصتهايي نياز داريد كه تخصص خود را ارتقا دهيد. براي مثال، آيا كنفرانس ها، وبلاگ ها يا انجمن هايي وجود دارد كه مي توانيد به آنها دسترسي داشته و از آنها كمك بگيريد؟ آيا پروژه هاي جديدي وجود دارند كه شما بتوانيد آن را مديريت كنيد؟
هنگامي كه افراد بدانند شما تخصصي داريد كه به آن نياز دارند، به دنبال شما مي‌آيند و حاضرند از شما پيروي كنند. اين يك عنصر حياتي از رهبري موثر است، اما به رهبران محدود نمي شود و هر كس مي تواند قدرت متخصص را داشته باشد.
شما مي توانيد تخصص خود را با صرف زمان و انرژي كافي ايجاد كنيد و موقعيت خود را با ۶ نكته عملي، به عنوان يك متخص كارآمد ارتقا دهيد: جايگاه‌سازي اوليه، حفظ اعتبار، مديريت بحران، هوشياري، توجه، حفظ اقتدار
تعامل شما به عنوان يك متخصص كاملا دوطرفه است. بنابراين به نظرات ديگران هم اهميت بدهيد و خودتان هم در اشتراك‌گذاري دانش و مهارت‌تان سخاوت‌مند باشيد.