شوشان: در مقام مقايسه ، ميزان اثربخشي و بازدهي سازمان هاي كشورهاي در حال توسعه نسبت به ساير كشورهاي پيشرفته در سطح نازلي است و اين امر يكي از مشكلات تمامي كشورهاي مذكور است. يكي از دلايل عمده آن ضعف تخصصي و يا عدم استفاده مؤثر از متخصصان است. در اين كشورها از نيروي متخصص موجود به درستي و در جاي خود استفاده نمي‌شود و رابطه گرايي جاي خود را به شايسته سالاري داده است.
اما جوامع كنوني جهان براي عبور سريع از اقتصاد ناكارآمد سنتي مي‌كوشند نيروي انساني ماهر و متخصص را در متن و ساختار هر برنامه‌اي قرار دهند. مثال مشهور اين موضوع همان كشور سوئيس و ژاپن است كه از منابع طبيعي (نفت ، گاز ، زمين هاي كشاورزي مرغوب ، معادن و ... ) محروم اند اما اين كشورها با قرار دادن نيروي متخصص و كارآمد در راس و محور برنامه‌هاي خود و توسعه برنامه‌هاي جدي براي خود ترويج اقتصادِ "دانايي‌محور" ، چندين دهه است كه در نقطه‌اي ايستاده‌اند كه هم‌اكنون از زمره كشورهاي ثروتمند، پيشرفته و صنعتي قرار گرفته‌اند. روي ديگر اين سكه كشورهايي هستند كه نفت ،گاز، آهن و ... دارند اما سال به سال به دليل رابطه گرايي و عدم استفاده از نيروهاي ماهر و متخصص در حال فرو رفتن در ورطه تورم و توسعه نيافتگي هستند.
شايسته سالاري يكي از عوامل اساسي توانمندسازي دولت ها و ارتقاي سطح دانش و تخصـص مديران و گردانندگان هر كشور است. امروزه، انتصابات بر پايه اصول شــايـسـتــه ســالاري و عمـدتـاً از طـريـق آزمـون هـاي تخصصي صورت مي گيرد، اما هنوز هم تعداد مديران توصيه شده و منصوبان غيرمتخصص چشمگير است.
بدون ترديد انتصاب افراد يا مديران در مشاغل و مناصب خاص و گوناگون مستلزم ملاك ها و شاخص هايي است كه آن شخص در هنگام تصدي بايد از آن ها برخوردار بوده و سپس حين خدمت با تجارب و آموزش هاي خاص نيز همراه شود. اين مسئله يكي از اصول اوليه و اركان اساسي ساختار مديريت سازماني است زيرا برخورداري از شايستگي علاوه بر بهبود توسعه سازمان ها باعث ارتقاي اعتماد و افزايش سرمايه اجتماعي در جامعه و مردم خواهد شد.
اما متأسفانه در سال هاي اخير شاهد موج و سونامي انتصاب افراد منتسب بوده ايم كه گاهاً مردم و نخبگان و رسانه ها را با يك علامت سؤال و چالش مواجه مي سازد كه چرا رابطه گرايي جاي شايسته سالاري را گرفته است؟
يك نمونه از اين موارد ، انتصاب پسر مشاور فرهنگي و مطبوعاتي استاندار خوزستان به عنوان مدير فرهنگي منطقه آزاد اروند است. چند روز پيش بهروز نشان ، فرزند دكتر خسرو نشان مشاور فرهنگي مقتدايي طي حكمي به عنوان مدير فرهنگي منطقه آزاد اروند منصوب شد. فارغ از اينكه مديريت جديد چه تخصصي داشته و پيش از اين چه سمت ها و پست هايي دارا بوده اين سوال مطرح مي شود كه آيا اين انتصاب بر پايه رابطه گرايي ست يا شايسته سالاري؟
اهميت پرداختن به اين موضوع زماني آشكار مي شود كه اگر انتصابات بر پايه رابطه شكل بگيرد در آينده اي نه چندان دور شاهد انتصاباتي بر مبناي برادرسالاري ، رفيق سالاري و .. به جاي شايسته سالاري خواهيم بود....