پيام نفت -رسانه خبري تحليلي نفت، گاز و انرژي: آيا خودروهاي برقي جلوي رشد تقاضاي نفت را مي گيرند؟
سه شنبه، 28 دی 1400 - 17:15     کد خبر: 48354

پيام نفت:

پيش داوري بازار درباره اين رويكرد كه استفاده از خودروهاي برقي براي حمل و نقل انسان موجب كند شدن رشد تقاضاي نفت مي شود، در چند سال اخير شتاب بيشتري گرفته است. همچنين برخي اين مسئله را دست كم مي گيرند و برخي نيز طرفدار اين هستند كه اين اتفاق در كمتر از 10 سال آينده روي مي دهد. به تازگي، آژانس بين المللي انرژي به گروه اخير پيوست و پيش بيني كرد مجموع تقاضاي انرژي جهان تا سال 2040 ميلادي سالانه يك درصد افزايش مي يابد، اما رشد تقاضا براي نفت در سال 2030 ميلادي متوقف مي شود كه 10 سال زودتر از پيش بيني قبلي اين نهاد است و دليل اين مسئله، خودروهاي برقي ذكر شده است. اين آژانس كه حدود 30 كشور بزرگ مصرف كننده انرژي از اعضاي آن هستند، در گزارش دورنماي انرژي 2019 خود اظهارنظر كرد كه فروش سالانه خودروهاي برقي مي تواند در برخي فرض ها و شرايط سياست گذاري افزايش يابد و  تا سال 2025 ميلادي به 10 ميليون و در سال 2040 ميلادي به 30 ميليون خودرو برسد، در حالي كه فروش اين خودروها در سال 2018 ميلادي 2 ميليون و 100 هزار خودرو بود. اين پيش بيني متضمن اين است كه آمار خودروهاي برقي فعال جهان تا سال 2040 ميلادي به 330 ميليون خودرو مي رسد، در حالي كه اين رقم اكنون كمي بالاتر از 5 ميليون خودرو است. چنين تحولي سبب خواهد شد 4 ميليون بشكه از مصرف روزانه نفت جهان تحت تاثير قرار گيرد.

طبق اعلام موسسه مكينزي، آمار فروش خودروهاي برقي در سال 2018 ميلادي خود حاكي از افزايش 60 درصدي فروش اين خودروها نسبت به سال 2017 ميلادي بود و ممكن است در سال 2019 ميلادي اين رقم دو برابر سال پيش از آن باشد. فاتح بيرول، رئيس آژانس بين المللي انرژي، اين تبصره را در گزارش اين نهاد گنجاند كه برخي عوامل كليدي كه مي توانند استفاده از خودروهاي برقي را شتاب بخشند، شامل يارانه ها (حداقل در كوتاه مدت)، اهداف سختگيرانه تر درباره بهره وري سوخت، محدوديت و مجازات براي فروش و استفاده از خودروهاي سنتي يا توزيع آنها هستند.

با استناد به آمار نهادهاي مختلف، چين پيشتاز است. بازار اين كشور با آمار فروش يك ميليون و 100 هزار خودرو برقي كه بيش از 50 درصد كل فروش خودروهاي برقي در جهان است، اكنون سه برابر بازار (خودروهاي برقي) در اروپا يا آمريكاست. اگرچه بازار آمريكا به كمك فروش خودروهاي شركت تسلا، فروش خودروهاي برقي در آمريكا به 360 هزار مورد در سال 2018 ميلادي رسيد، اما اروپا همچنان با آمارهاي ناهمخوان دست و پنجه نرم مي كند.

فروش خودروهاي برقي در قاره اروپا تنها 2 درصد سهم از بازار را در بازارهاي بزرگ همچون فرانسه، آلمان و انگليسي را به خود اختصاص داده، اما بازارهاي كوچكتر همچون نروژ (با 40 درصد)، ايسلند (17 درصد) و سوئد (7 درصد) همچنان به كمك يارانه ها، دستاوردهاي خوبي داشته اند.

طبق اعلام موسسه مكينزي و آژانس بين المللي انرژي، مقررات سختگيرانه تر مربوط به آلودگي گاز دي اكسيدكربن نيز به احتمال زياد موجب افزايش سهم خودروهاي برقي از بازار اروپا تا سال 2020 و 2021 ميلادي و پس از آن مي شود.

از نظر توليد تجهيزات اصلي، شركت تسلا اكنون بزرگترين شركت توليدكننده خودروهاي برقي در جهان است و پس از آن، شركت هاي بي واي دي و بي اي آي سي چين قرار دارند و مجموعه اي از خودروسازان جهاني نيز بيش از 100 مدل ديگر خودروها برقي را در 12 تا 18 ماه آينده توليد مي كنند كه برخي از آنها از سوي شركت هاي توليدكننده خودروهاي لوكس، همچون شركت لكسوس، پورش، بي ام و و جگوار ارائه مي شود.

به تازگي در نمايشگاهي در ابوظبي، دورنماي در حال تحول و چالش هاي شركت هاي توليدكننده خودروهاي برقي، يكي از موضوعات داغ پس از مطرح شدن پيش بيني هاي آژانس بين المللي انرژي بود.

پيتر ترويچ، از مديران شركت اي بي بي، اعلام كرد همه زنجيره ارزش صنعت خودرو در حال تحول است، زيرا توليدكنندگان تجهيزات اصلي، راهبردهاي متفاوتي براي تأمين منابع اتخاذ مي كنند و تامين كنندگان قديمي و جديد، مسائل را مورد بازنگري قرار مي دهند.

وي گفت: آينده حمل و نقل به طور كلي و نه تنها خودروهاي سبك، در حال تحول است، ما شاهد افزايش الكترونيكي شدن وسايل حمل و نقل، اعم از خودروهاي برقي، موتورسيكلت ها و حتي كشتي هاي برقي هستيم. شركت اي بي بي، در چندين پروژه مشاركت داشته كه در آنها راهكارهاي برقي را به شركت ها براي جايگزيني واحدهاي سياري كه پيش از اين با سوخت هاي فسيلي كار مي كرده اند، ارائه داده است. اين مدير اي بي بي افزود: با اين همه، هنگامي كه به فواصل دورتر مي نگريم، براي سودآور كردن، پايدار كردن و ايمن كردن تحول به محيط زيست كم كربن، همزيستي سوخت هاي متفاوت را مشاهده مي كنيم؛ اين طور نيست كه يك راه حل براي همه مشكلات وجود داشته باشد و نفت نمرده است، اما آينده سوخت هاي برقي روشن است.

ترويچ همچنين به كاهش هزينه هاي باتري ها اشاره كرد كه در بسياري از موارد از 650 دلار براي هر كيلووات در ساعت در پنج سال پيش، اكنون به 100 دلار براي هر كيلووات در ساعت كاهش يافته است. وي همچنين كاهش زمان شارژ شدن دوباره باتري ها را مورد توجه قرار داد. براي نمونه، شركت اي بي بي در حال بازاريابي براي ايستگاه هاي شارژ است كه زمان لازم براي شارژ باتري خودروها براي 200 كيلومتر حركت را تنها به هشت دقيقه كاهش داده اند.

وي گفت: اين يك پيشنهاد متقاعدكننده است و ما به طور مستمر شاهد استانداردسازي در اين زمينه هستيم، زيرا مشتريان در پي شارژ در نقاط متعدد هستند و همچنين مي خواهند مشكل ناهمخواني معيارها را در مسير رويكرد به حمل و نقل الكتريكي، پشت سر بگذارند.

چنين تحولي موجب شده برخي معتقد شوند كه رشد سالانه تقاضاي نفت به ميزان يك ميليون بشكه در روز به زودي متوقف مي شود، زيرا مصرف نفت بيشتر به بخش هاي پتروشيمي و هوانوردي اختصاص خواهد يافت و سهم بخش حمل و نقل زميني در آن كمرنگ تر مي شود.

حتي پيش بيني هاي اوپك كه معمولا خوشبينانه تر هستند، نشان مي دهند رشد تقاضاي نفت از يك ميليون و 400 هزار بشكه در روز در سال 2018 ميلادي به 500 هزار بشكه در روز در پايان دهه آينده ميلادي مي رسد. اوپك برآورد خود را از تقاضاي نفت در جهان تا سال 2024 ميلادي به 104 ميليون و 800 هزار بشكه در روز و تا سال 2040 ميلادي به 110 ميليون و 600 هزار بشكه در روز كاهش داده است.

با اين همه، به گفته دكتر كارول نخله، بنيانگذار و مديرعامل موسسه مشاوره كريستول انرژي، هم بدبين ها و هم طرفداران نظريه تأثير منفي خودروهاي برقي بر تقاضاي نفت، بايد رويكرد محتاطانه تري در پيش بيني هاي خود داشته باشند. وي گفت: هنگامي كه درباره جهت حركت تقاضاي نفت در آينده مي انديشيم، درباره اقتصادهاي نوظهور در آسيا بحث مي كنيم و نه كشورهاي عضو سازمان كشورهاي توسعه و همكاري هاي اقتصادي كه خودروهاي برقي در آنها رونق دارند. افزون بر آن، با وجود تمام شور و شوق ها درباره خودروهاي برقي، من واقعا محتاط هستم، زيرا نمي دانم آيا برآوردهاي غيرواقع بينانه اي درباره تاثيرات خودروهاي برقي در 15 تا 20 سال آينده بر تقاضاي نفت انجام شده است يا نه.

مشكلات شديدي در زمينه زيرساخت هاي مربوط به شارژ خودروهاي برقي وجود دارد و بيشتر سخنان خوشبينانه درباره اين موضوع از غرب مي آيند و نه از شرق كه بيشتر فروش خودروها در آنجا محقق مي شود. براي نمونه، به برنامه دولت آلمان براي ايجاد يك ميليون مكان شارژ خودروهاي برقي تا سال 2030 ميلادي مي توان اشاره كرد. همچنين بيشتر يارانه هاي سخاوتمندانه براي خودروهاي برقي، در كشورهاي غربي اعطا مي شود.

براي نمونه، در نروژ هيچ ماليات ارزش افزوده اي براي خودروهاي برقي وجود ندارد، پارك اين خودروها رايگان است و هيچ مالياتي براي خودروهاي گران قيمت برقي در كار نيست. با اين همه، تمام كشورها نروژ نيستند. آزمون واقعي براي استفاده از خودروهاي برقي، پس از حذف تدريجي همه يارانه ها در چين در سال 2020 ميلادي اتفاق مي افتد كه بزرگترين بازار خودروهاي برقي در جهان است.

با توجه به اينكه با دوران سوددهي خودروهاي برقي هنوز چند سالي فاصله داريم، شركت هاي توليدكننده تجهيزات اصلي با فشار عملياتي زيادي رو به رو مي شوند كه تنها به چين محدود نيست. رگينا مير، از مديران موسسه كي پي ام جي گفت: از هر جهت كه به مسئله نگاه كنيد، لازم است دولت هاي ثروتمند از توسعه خودروهاي برقي حمايت كنند؛ شايد اين كار در كشورهاي عضو گروه هفت يا كشورهاي عضو سازمان توسعه و همكاري هاي اقتصادي آسان تر باشد، اما هنگامي كه درباره آفريقا، آسيا يا آمريكاي لاتين صحبت مي كنيم، اين كار دشوارتر است.

يكي ديگر از چالش ها، مربوط به جزئيات خودروهاي برقي است. بيشتر سهم فروش خودروهاي برقي در سال 2018 ميلادي مربوط به خودروهاي برقي باتري محور(بي ئي وي) بود، اما بخش عمده نيز مربوط به خودروهاي برقي دوگانه سوز (پي اچ ئي وي) بوده است. تفاوت اين است كه محدوده رانندگي با خودروهاي برقي باتري محور به ظرفيت باتري آنها بستگي دارد، اما خودروهاي برقي دوگانه سوز چنين محدوديتي ندارند. افزايش سهم خودروهاي برقي دوگانه سوز به آن معناست كه نگراني مصرف كنندگان درباره محدوديت رانندگي با خودروهاي برقي، حتي در ميان طرفداران اين خودروها، به اين زودي ها برطرف نمي شود. به گفته مير، شركت هاي يكپارچه نفتي با تكيه بر شبكه گسترده جايگاه هاي سوخت خود، براي حل اين مشكل پا پيش گذاشته اند. رقابت براي به دست آوردن قلب و ذهن مصرف كنندگان آينده سوخت خودروهاي سبك و سنگين، شديد است. مير گفت: فرقي نمي كند كه پاي بنزين، گازوئيل، برق، هيدروژن، سي ان جي يا ال ان جي در ميان باشد؛ شركت هاي بزرگ نفتي همچنان مي خواهند مقصدي باشند كه مردم براي دريافت سوخت به آنها مراجعه مي كنند؛ آنها شبكه راهبردي املاك لازم براي تحقق اين مسئله را در اختيار دارند. در نهايت، روي اين مسئله هم مي توان حساب كرد كه در شرايطي كه كشورهاي در حال توسعه همچنان با مشكل كمبود و قطع برق رو به رو هستند، يك راه حل منحصر به فرد براي تحول حمل و نقل جهاني وجود ندارد. هند احتمالا مصداقي مهم از اين گروه از كشورهاست كه قطع برق در آن، تقريبا هر روز اتفاق مي افتد. به همين دليل است كه بازار خودروهاي برقي اين كشور محدود به بخش هاي كم هزينه تر حمل و نقل برقي، همچون دوچرخه ها و سه چرخه هاست. در مجموع، نگراني هاي مربوط به شبكه برق در كشورهاي در حال توسعه، ابهام هاي پيش روي سازندگان تجهيزات اصلي، احتمال قطع يارانه ها و نگراني هاي مربوط به محدوديت پيمايش خودروهاي برقي را مي توان به عنوان دردهاي مربوط به دوران رشد در صنعت خودروهاي برقي در نظر گرفت كه از رشد چشمگيري برخوردار بوده است. با اين همه، اين مسائل واقعا دردناك هستند. با فرض اينكه شمار خودروهاي برقي در جاده هاي جهان بتواند تا سال 2040 ميلادي به 330 ميليون خودرو برسد، اين رقم همچنان فاصله بسياري با شمار يك ميليارد خودرو مبتني بر نفت دارد كه در سال 2010 ميلادي محقق شد. بنابراين، حتي اگر خوشبينانه ترين پيش بيني ها درباره خودروهاي برقي محقق شوند و رشد فروش خودروهاي مبتني بر نفت از سال 2018 ميلادي به بعد متوقف شود، كاهش شديد تقاضاي نفت بعيد و يا شايد غيرممكن است. بر اين اساس، پيش بيني اينكه خودروهاي برقي به طور مستقيم موجب توقف رشد تقاضاي نفت مي شوند، پيش از رفع ديگر ابهام هاي موجود در بازار، به ويژه ابهام هاي مربوط به زيرساخت ها، عجولانه است.

منبع: نشريه فوربز

مترجم: يحيي احمدي


پیامک - فیس بوک - تویتر
نسخه اصلی - برگشت به خبرها