به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس، مصرف گاز طبيعي در كشور در بخشهاي خانگي، تجاري، نيروگاهها و صنعت داراي رشد نامتعارفي است. از عمده دلايل مصرف بالاي گاز در بخش خانگي، اتلاف حرارتي ساختمانها (به دليل عدم رعايت مبحث 19 مقررات ملي ساختمان) و استفاده از تجهيزات گرمايشي با راندمان پايين است كه ميتوان با اجراي سياستهاي بهينهسازي مصرف در تعديل روند افزايشي مصرف گاز نقش موثري ايفا كرد.
در اين راستا، شوراي عالي انرژي كشور در راستاي انجام وظايف قانوني خود، سند "تراز توليد و مصرف گاز طبيعي در كشور تا افق 1420" را مورد تصويب قرار داد و اين سند، اخيرا توسط رئيس سازمان برنامه و بودجه به دستگاه هاي ذيربط ابلاغ شده است. طبق اين سند تراز توليد و مصرف گاز طبيعي تا افق 1420 با هدف تامين امنيت عرضه گاز طبيعي و بر اساس رويكرد بهينهسازي مصرف گاز در پنج بخش به شرح زير تقسيم شده است (مشروح هر يك از سياستها در سند شوراي عالي انرژي قابل مشاهده است):
- سياستهاي فرهنگسازي در زمينه بهينهسازي مصرف گاز طبيعي
- سياستهاي بهينهسازي مصرف گاز در بخش ساختمان (خانگي-تجاري-اداري)
- سياستهاي مديريت تقاضاي انرژي در بخش صنعت
- سياستهاي بهينهسازي مصرف گاز در نيروگاههاي حرارتي و توسعه نيروگاههاي اتمي، تجديدپذير و زغالسنگسوز
- سياستهاي مرتبط با حمايت از توسعه شركتهاي دانشبنيان، استارتاپها و شركتهاي خدمات انرژي
* تراز گاز كشور در سال 1400 منفي خواهد شد
طبق سند "تراز توليد و مصرف گاز طبيعي در كشور تا افق 1420" در جدول 1 متوسط سالانه مصارف گاز طبيعي تا افق 1420 بر اساس اعمال سياستهاي بهينهسازي مصرف گاز را نشان داده شده است. در اين جدول ميزان توليد گاز طبيعي و مصارف آن به تفكيك بخشهاي مختلف در سالهاي 1400 تا 1420 آورده شده است.
بر اساس پيشبيني اين سند كه با فرض اعمال سياستهاي بهينهسازي مصرف گاز و همچنين نرخ رشد اقتصادي 5.6 درصدي محاسبه شده است، تراز گاز كشور در سال 1400 منفي خواهد شد بدين معنا كه مصرف گاز از توليد پيشي خواهد گرفت. بدين صورت در سال جاري ميزان توليد و عرضه گاز 812.5 ميليون متر مكعب در روز پيشبيني ميشود و ميزان مصرف گاز 834.1 ميليون متر مكعب در روز برآورد شده است. يعني در سال 1400 تراز گازي كشور 21.5- ميليون متر مكعب در روز خواهد بود.
منفي بودن تراز گاز كشور تا بعد از سال 1404 نيز ادامه خواهد يافت تا اينكه در سال 1410 به دليل به ثمر رسيدن پروژههاي افزايش توليد گاز از ميادين جديد گازي دوباره تراز گازي كشور مثبت خواهد شد. طبق برآورد شوراي عالي انرژي براي افزايش توليد گاز از ميادين جديد به سرمايهاي معادل 50 ميليارد دلار نياز است كه در صورت جذب اين سرمايه اهداف توليدي محقق خواهد شد.
همچنين طبق سند "تراز توليد و مصرف گاز طبيعي در كشور تا افق 1420"، تراز گاز كشور مجددا در سال 1420 منفي خواهد شد و مصرف به اندازه 111 ميليون متر مكعب در روز از توليد پيشي خواهد گرفت. اين موضوع حكايت از آن دارد كه هر چند با اجراي پروژههاي افزايش توليد براي مدت 10 سال (1410 تا 1420) ميتوان توليد با ميزان مصرف مطابق كرد اما در نهايت در صورت تداوم روند فعلي مصرف و عدم اجراي پروژههاي بهينهسازي در نهايت توليد از مصرف گاز عقب خواهد ماند.
جدول 1- متوسط سالانه مصارف گاز طبيعي تا افق 1420 (واحد ميليون متر مكعب در روز)
*سريال قطعيهاي برق و گاز در فصول سرد سالهاي آتي نيز تكرار ميشود
در جدول 1 متوسط سالانه مصارف گاز طبيعي مورد بررسي قرار گرفت و بر مبناي ميانگينگيري توليد و مصرف در طول يك سال، تراز گاز محاسبه شد. در اين بين اما ممكن است در سالي تراز گاز به طور متوسط مثبت باشد اما در فصول سرد به دليل افزايش ناگهاني مصرف گاز، مصرف از توليد پيشي بگيرد و تراز گاز در فصول سرد منفي شود. در اين حالت هر چند تراز گاز متوسط براي كل سال مثبت است اما در چهار ماه سرد سال اين تراز گاز منفي است و بايد براي تامين گاز موردنياز كشور در آن برهه زماني چارهانديشي كرد.
نمونه اين پديده در سال گذشته تجربه شد كه با اين حال كه متوسط تراز گاز مثبت بود اما در ماههاي سرد سال تراز گاز منفي شد و كشور با كمبود گاز مواجه شد و به همين دليل گاز كمتري به نيروگاهها رسيده و كشور با قطعيهاي پراكنده برق مواجه شد.
طبق سند "تراز توليد و مصرف گاز طبيعي در كشور تا افق 1420" در جدول 2 كه با فرض اعمال سياستهاي بهينهسازي مصرف گاز و همچنين نرخ رشد اقتصادي 5.6 درصدي محاسبه شده، مصارف گاز طبيعي تا افق 1420 بر اساس اعمال سياستهاي بهينهسازي مصرف گاز در 4 ماه سرد سال آورده شده است. طبق اين جدول، تراز گاز كشور در 4 ماه سرد سال 1400 منفي خواهد شد و به 29.9- ميليون متر مكعب در روز خواهد رسيد. به بيان ديگر در سال جاري نيز همانند سال گذشته پديدههايي همچون قطعي گاز و قطعي برق و يا حتي آلودگي هوا ناشي از سوزاندن مازوت در نيروگاهها را به احتمال زياد شاهد خواهيم بود.
نكته جالب توجه اينكه به غير بازه زماني 5 ساله بين سالهاي 1410 تا 1415 كه تراز گاز در 4 ماه سرد سال مثبت خواهد بود در 15 سال ديگر تا افق 1420 همواره مصرف گاز از توليد بيشتر بوده و شاهد پديدههايي چون قطعي برق و گاز در زمستانهاي سالهاي آتي خواهيم بود. طبق جدول 2 تراز گاز در سالهاي 1400، 1404، 1410، 1415 و 1420 به ترتيب 29.9- ، 54- ، 131.8+ ، 30.6- و 193.1- خواهد بود.
جدول 2- مصارف گاز طبيعي تا افق 1420 در 4 ماه سرد سال (واحد: ميليون متر مكعب در روز)