حامد صالح آبادي

كشورهاي توسعه يافته براي صد سال آينده شان استراتژي كلان و براي ٢٠ سال آينده استراتژي مدون شده دارند كه در آن مسيرحركت مي كنند و در اين راه سردرگم و بي هدف نيستند.حال با اين اوصاف سوال اين است كه استراتژي ٢٠ سال آينده وزارت نفت در خصوص توزيع گاز متان چيست؟

٢٥٠ تا ٣٠٠ ميليارد متر مكعب در سال گاز متان استخراج خواهيم كرد كه بايد پرسيد اين سرمايه و انرژي عظيم در چه مسيري ريل گزاري شده است؟ آيا همچنان تمام مشوق ها در جهت سوزاندن و هدر دادن اين سرمايه متعلق به نسل هاي آينده است! آيا همچنان با سردرگمي در تدوين استراتژي جامع بيش از ٤٠ درصد از بزرگترين سرمايه متعلق به آيندگان را هدر مي دهيم و محيط زندگي و هوا را آلوده خواهيم كرد؟

صرفا قيمت گاز متان ، خوراك پتروشيمي را به يكباره و چشم بسته و هيجاني از ٢.٥ سنت به ١٣سنت افزايش داده اند! بايد سوال كرد بر اساس كدام نقشه راه و استراتژي اين اقدام انجام شد؟ صرفا بخاطر اينكه پتروشيمي ها سود آور هستند!؟

اين درحالي است كه پتروشيمي ها تنها ٧درصد از گاز متان كشور را مصرف مي كنند و٤٠ درصد از گاز متان توليدي كشور در نيروگاه ها و مصارف خانگي به هدر مي رودآيا اين ٧درصدي كه اشتغال ،درامد زايي ، توسعه ، عزت و افتخار براي كشور خلق مي كرد ارزان خري مي نمود و ساير حوزه هايي كه ٩٣ درصد گاز كشور را مصرف مي كنند ارزان خري نمي كنند!

خوب حالا آقايان تصميم گرفتيد كه قيمت خوراك پتروشيمي ها را افزايش دهند .آيا اتفاقي اين تصميم زماني اتخاذ شد كه دولت روحاني با سياست تعامل با جهان و جذب سرمايه گذاري روي كارامده و بنا داشت ده ها ميليارد دلار در صنعت پتروشيمي سرمايه گذاري خارجي جذب كند ولي اين تصميم مسوولان باعث آن شد كه اين سرمايه گذاري ها عقيم بماند.

دليل اصلي منصرف شدن سرمايه گذاران خارجي همين افزايش هيجاني قيمت خوراك پتروشيمي ها از ٢.٥ سنت به١٣و 10 سنت بود با اين قيمت هيچكدام از پروژه هاي بزرگ اين صنعت از جمله MTO و GTL و ساير پروژه هاي مرتبط ديگر توجيه مناسب جهت جذب سرمايه گذار خارجي را نداشت .لذا بجاي سنگ ،صخره در مسير جذب سرمايه گذاري خارجي قرار دادند و همه تلاش هاي دكتر روحاني و ظريف و .... منجر به جذب سرمايه گذاري مد نظر در اين صنعت نشد.

حال تصميم گرفتيد خوراك پتروشيمي هايي كه سود مي دادند را به جرم سود دهي ٢٠ تا ٢٥ درصدي افزايش دهيد چرا واحدهاي جديد را نيز با همان چوب رانديد مگر واحدهاي جديد نيز در ٥ تا ٧ سال اول بهره برداري چنين سودي كسب مي كنند ؟

كدام واحد MTO يا GTLو صنايع بالادستي پتروشيمي با خوراك10 سنتي اقتصادي است؟ كدام سرمايه گذار عاقلي حاضر است در ايران صدها ميليون يورو هزينه كند كه به حاشيه سود احتمالي بين 10 تا ١٢درصدي دست يابد و همه ريسك هاي سرمايه گذاري در ايران را بپذيرد.

افزايش ناگهاني قيمت خوراك پتروشيمي ها فاتحه جذب سرمايه گذاري خارجي و دست يابي به فرصت هاي ناشي از برجام را خواند. حال براي توقف اين سردرگمي و طرح اشتباهي كه احتمالا دست هاي پشت صحنه آن را مديريت كرده اند پيشنهاد مي نمايم قيمت خوراك پتروشيمي براي طرح هاي جديد بصورت پلكاني تعيين شود. به اين مفهوم كه براي ٥ سال اول بهره برداري قيمت خوراك واحدهاي پتروشيمي همانند ساير مصرف كنندگان گاز باشد و ٥ سال دوم بين ٣٠ تا ٤٠ درصد تخفيف در نرخ خوراك اعمال شود و پس از ده سال خوراك با تخفيف 10 درصد تحويل واحدهاي پتروشيمي گردد.

چنانچه اين پيشنهاد عملياتي شود بيش از ده واحد بزرگ GTL و 10 واحد MTO و ده ها واحد ديگر در حوزه پتروشيمي راه اندازي و ظرف ٥ سال ممكن است ٥٠ ميليارد يورو سرمايه گذاري در اين حوزه جذب گردد. اين تحول بزرگ ضمن اشتغال زايي، توليد ملي را افزايش و درامد پايداري براي نسل هاي آينده ايجاد و همچنين مشتري قابل اتكايي در شرايط مختلف بازار هاي جهاني جذب خواهد نمود.

ما در شرايط فعلي نمي توانيم گاز متان را باكشتي صادر كنيم .تبديل آن به گاز مايع نيز بسيار پر هزبنه و غير اقتصادي است .اما با تبديل گاز به بنزين و گازوئيل و ساير مشتقات مي توانيم آن را با ارزش افزوده بالاتر به بازارهاي جهاني عرضه نمائيم و براي گاز توليدي كشور بر اساس يك استراتژي بلند مدت حركت رو به جلو داشته باشيم .فقط اگر نصف گازي كه در نيروگاه ها و مصارف خانگي هدر مي رود را به صنعت پتروشيمي اختصاص دهيم سالانه حدود ٢٥ تا ٣٠ ميليارد دلار درآمد ملي افزايش و ضمن ارتقا جايگاه ايران در اقتصادجهاني براي صدها هزار نفر اشتغال مستقيم و غير مستقيم ايجاد خواهدشد.

لذا انتظاراز كمسيون انرژي مجلس و وزارت نفت اين است كه هر چه زودتر با اصلاح روند موجود و تصويب تخفيفات پلكاني، استراتژي توزيع گاز را تدوين و جلوي فرصت سوزي هاي موجود را در اين حوزه بگيرند.