وزارت حمل و نقل و زيرساخت تركيه اخيرا برنامه جامع حمل و نقل و لجستيك اين كشور تا سال 2053 را منتشر كرده است. انتشار اين گزارش در رسانه‌هاي محلي ارزروم و وان از جنبه‌هاي حمايتي و انتقادي مورد توجه قرار گرفته است. رسانه‌هاي حوزه ارزروم رسيدن قطار سريع السير به اين استان تا بين سال هاي 2026 و 2035 را برجسته كرده اند و رسانه‌هاي وان از اينكه در اين برنامه هيچ توجهي به توسعه زيرساخت هاي جاده اي و ريلي استان وان از جمله خط آهن شمال درياچه وان نشده است، نگاه انتقادي نسبت به اين برنامه داشته اند.
حمل و نقل ريلي ارزروم در سال 2026
بر اساس برنامه جامع حمل و نقل و لجستيك منتشر شده تحت عنوان «چشم انداز حمل و نقل سال 2053 تركيه» ايجاد قطار سريع‌السير در ارزروم براي سال هاي 2026 الي 2035 برنامه ريزي شده است.
بر اساس برنامه اطلاع رساني شده از سوي وزير حمل و نقل و زيرساخت «عادل كارااسماعيل‌اوغلو» تا سال 2053 ميلادي، 44 استان ديگر تركيه داراي قطار سريع‌السير خواهند شد كه بدين ترتيب تعداد استان‌هاي داراي قطار سريع‌السير تركيه به عدد 53 خواهد رسيد. خط ريلي فوق سريع پيوسته بين استانبول و آنكارا ايجاد خواهد شد. استان‌هايي از قبيل ريزه و ترابوزان نيز داراي قطار سريع‌السير خواهند شد. وي در سخنان خود گفت: "همانطور كه تا كنون از تلاش بازنايستاده‌ايم، پس از اين نيز هيچكس جلودار ما نخواهد شد. برنامه‌هاي 30 سال آينده كه دولت با تكيه بر عقل آنها را آماده كرده و بازگشاي مسير پيش روي كشور خواهد بود، در حال حاضر تهيه شده است." و ادامه داد در سال 2053 تعداد وسائط نقليه 242 درصد نسبت به سال 2019 افزايش يافته، توليد ناخالص ملي در سال 2053 به 11 تريليون و 240 ميليارد لير افزايش خواهد يافت و انتظار مي‌رود كه جمعيت تركيه به عدد 112.61 ميليون نفر برسد.
اولويت با خطوط ريلي
وي گفت بر اساس اين اطلاعات و هدف گذاري‌هاي انجام شده سهم حمل و نقل ريلي تا سال 2053 در حمل و نقل مسافر به بيش از 6 برابر وضعيت كنوني افزايش خواهد داشت. بدين ترتيب حمل و نقل بار را كه بيش از 71 درصد آن تا سال 2023 از طريق حمل و نقل جاده اي انجام خواهد شد، در سال 2053 ميلادي 15 درصد كاهش خواهيم داد. اين اعداد و ارقام در عين حال نشان دهنده كاهش رهاسازي كمتر مونواكسيد كربن در طبيعت به ميزاني قابل توجه مي‌باشد. وي همچنين خاطرنشان شد بر اساس برنامه جامع حمل و نقل و لجستيك تا سال 2053 ميلادي اتمام ساخت 6 هزار و 196 كيلومتر خطوط ريلي سريع‌السير، 1474 كيلومتر خطوط ريلي عادي، 622 كيلومتر خطوط ريلي فوق سريع‌السير و 262 كيلومتر نيز خطوط ريلي فوق فوق سريع‌السير به طول مجموعا 8 هزار و 554 كيلومتر پيش بيني شده است.
وزير ضمن بيان اين مطلب كه از 622 كيلومتر خطوط ريلي فوق سريع‌السير كه تا سال 2053 به بهره برداري خواهند رسيد 546 كيلومتر آن در سال آينده به اتمام خواهد رسيد، افزود : "يكي از گام هاي برداشته شده در راستاي افزايش سهم حمل و نقل ريلي در جابجايي مسافر و بار كه خطوط قطارهاي سريع‌السير مي‌باشند تا سال 2053 به شكلي قابل توجه توسعه يافته و تعداد استان‌هايي كه از طريق قطار سريع‌السير با هم در ارتباط هستند از 8 به 52 افزايش خواهد يافت."
طبق گزارش ارائه شده توسط وزير حمل و نقل و زيرساخت تركيه برنامه زمانبندي سرمايه گذاري‌هاي بخش حمل و نقل ريلي در تركيه بر اساس سال بدين ترتيب مي‌باشد:
قطارهاي فوق سريع‌السير و سريع‌السير
2019-2022
Karaman-Ulukışla, Konya-Karaman, Bursa-Osmaneli, Bandırma-Balıkesir
2019-2023
Ankara-Sivas, İzmir-Ankara (İzmir-Afyon kesimi), Halkalı-Kapıkule Adana-İncirlik-Toprakkale
Toprakkale-Bahçe-Nurdağ-Başpınar.
2023-2029
İzmir-Ankara (Ankara-Afyon kesimi), Bandırma-Bursa, Aksaray-Ulukışla, 3. Havalimanı-Çatalca.
2024-2030
Adapazarı-Gebze-Halkalı, Ulukışla-Yenice, Aliağa-Çandarlı-Bergama,İstanbul-Ankara (Süper HT),
Sivas-Erzincan, Yerköy-Kayseri, Bursa-Gemlik, Mürşitpınar-Şanlıurfa, Konya-Seydişehir-Antalya, Balıkesir-Bergama, Adana-Mersin, Delice-Çorum, Sivas-Çetinkaya, Aksaray-Konya, Selçuk-Ortaklar-Aydın, Aydın-Denizli.
2026-2035
Çetinkaya-Malatya, Eskişehir-Afyon, Afyon-Burdur, Burdur-Antalya, Kayseri-Aksaray, Çorum-Merzifon
Merzifon-Samsun, Delice-Kırşehir, Kırşehir-Aksaray, Aksaray-Şereflikorçhusar, Nurdağı-Kahramanmaraş, Gaziantep-Şanlıurfa, Şanlıurfa-Mardin, Erzincan-Erzurum, Erzurum-Kars, Malatya-Elazığ, Elazığ-Diyarbakır, Kars-Dilucu
2034-2051
Nusaybin-Cizre-Silopi-Habur, Siirt-Kurtalan, Adıyaman-Gölbaşı-Kahta, Erzurum-Rize, Erzincan-Trabzon, Tokat-Turhal.
ايجاد خطوط ريلي به طول 415 كيلومتر
بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط وزير حمل و نقل و زيرساخت؛ روند آماده سازي پروژه خط قطار سريع‌السير دو مسيره (رفت و برگشت) ارزروم- ارزنجان-كارس به طول 415 كيلومتر، داراي علايم و برق مناسب براي سرعت 200 كيلومتر بر ساعت در حال انجام است. با اتمام پروژه خط ريلي سريع‌السير ارزنجان- ارزروم-كارس كريدور شرق- غرب مابين اديرنه و كارس تكميل خواهد شد. (روزنامه پوسولا، 2022.4.12)
https://www.gazetepusula.net/2022/04/12/erzurumun-treni-2026da/
قطار سريع‌السير در 52 استان
در سال هاي اخير روابطي كه در عرصه بين‌المللي از نو طرح ريزي شده و رقابت تجاري كشورها موجب شده تا بر اهميت خطوط ريلي بيش از پيش افزوده شود. حمل و نقل ريلي تركيه داراي اهميت استراتژيك بوده و در درون شبكه حمل و نقل اين كشور كه در موقعيت مركزي نقطه اتصال قاره‌هاي اروپا و آسيا قرار دارد، حمل و نقل ريلي آن از اهميتي ويژه اي برخوردار است. در همين چهارچوب تلاش براي تاثير گذاري هرچه بيشتر اين اهميت استراتژيك با انجام سرمايه گذاري‌هاي جديد در حال انجام است. در خصوص حمل و نقل ريلي كه يكي از بخش هاي حمل و نقل مي‌باشد سرمايه گذاري‌هاي تركيه بي وقفه در جريان بوده و در بخش قطار سريع‌السير نيز خطوط حائز اهميتي ايجاد شده است. مدت زمان سفرهاي ده‌ها ساعته در سايه قطار هاي سريع‌السير به كمتر از چند ساعت كاهش داده شده و در چشم انداز سال 2053 در بخش حمل و نقل اهداف تازه اي در اين زمينه ايجاد گرديده است. در چهارچوب برنامه 20 ساله پيش رو با سرمايه گذاري‌هاي زيرساختي تعداد استان‌هايي كه بوسيله قطار سريع‌السير به هم مرتبط مي‌باشد از 8 به 52 افزايش خواهد يافت.
خطوط ريلي، كانون توجهات جديد در حمل و نقل
سهم خطوط ريلي در حمل بار در سال 2019 با نرخ 3.13 درصد برابر با 33 ميليون تن بوده كه انتظار مي‌رود اين رقم تا سال 2023 با تجاوز از نرخ 5 درصد به عدد 55 ميليون تن برسد. با افزايش اين نرخ تا سال 2029 به بيش از 11 درصد، در سال 2053 براي اين سهم عدد تقريبي 22 درصد پيش بيني شده است. بدين ترتيب حمل و نقل بار از طريق خطوط ريلي در سال 2053 نسبت به سال 2019 بيش از 7 برابر افزايش خواهد داشت. در سال 2053 حمل و نقل مسافر نيز از طريق خطوط ريلي بيش از 6 برابر افزايش خواهد داشت. در سال 2023 تعداد مسافر حمل شده از طريق خطوط ريلي تقريبا 19.5 ميليون نفر بوده كه در سال 2035 اين عدد به 145 ميليون نفر رسيده و انتظار مي‌رود در سال 2053 به 269 ميليون نفر برسيد. در همين راستا سهم حمل و نقل ريلي از حمل مسافر برابر به 6.2 درصد افزايش داده خواهد شد.
عدم جايگيري شهري مهم چون وان در اين برنامه
هدف گذاري تركيه براي افزايش حمل و نقل مسافر از طريق خطوط ريلي، افزايش سهم از يك درصد به 6.2 درصد مي‌باشد كه اين عدد بالاتر از ميانگين اروپا مي‌باشد. اين به معني افزايش از 19.5 ميليون مسافر به تقريبا 270 ميليون نفر مسافر است.
همچنين افزايش حمل و نقل بار به خارج از كشور از طريق خطوط ريلي نيز 10 برابر در نظر گرفته شده است. حمل و نقل بار نيز كه در بين تمامي روش هاي حمل در سال 2023 ميلادي 55 ميليون تن و برابر 5.08 درصد است با افزايش حدود 7 برابري به عدد 440 ميليون تن خواهد رسيد. بدين ترتيب سهم حمل و نقل ريلي در حمل بار نيز به 21.93 درصد خواهد رسيد كه بالاتر از ميانگين اروپا كه 18 درصد مي‌باشد خواهد رسيد. بر اساس "برنامه جامع حمل و نقل و لجستيك" تا سال 2053 ميلادي 6 هزار و 196 كيلومتر خط قطار سريع‌السير، 1474 كيلومتر خطوط ريلي معمولي، 622 كيلومتر خطوط ريلي فوق سريع‌السير و 262 كيلومتر خطوط ريلي فوق فوق سريع‌السير در تركيه احداث خواهد شد كه اين مقدار مجموعا برابر با 8 هزار و 554 كيلومتر خطوط ريلي خواهد بود. ليكن به رغم چنين سرمايه گذاري‌هاي گسترده اي جايگاهي براي وان در اين چشم انداز در نظر گرفته نشده است.
خطوط ريلي سريع‌السير و فوق سريع‌السير برنامه 2053
2019-2022
Karaman-Ulukışla, Konya-Karaman, Bursa-Osmaneli, Bandırma-Balıkesir.
2019-2023
Ankara-Sivas, İzmir-Ankara (İzmir-Afyon kesimi), Halkalı-Kapıkule Adana-İncirlik-Toprakkale, Toprakkale-Bahçe-Nurdağ-Başpınar.
2023-2029
İzmir-Ankara (Ankara-Afyon kesimi), Bandırma-Bursa, Aksaray-Ulukışla, 3. Havalimanı-Çatalca.
2024-2030
Adapazarı-Gebze-Halkalı, Ulukışla-Yenice, Aliağa-Çandarlı-Bergama, İstanbul-Ankara (Süper HT), Sivas-Erzincan, Yerköy-Kayseri, Bursa-Gemlik, Mürşitpınar-Şanlıurfa, Konya-Seydişehir-Antalya, Balıkesir-Bergama, Adana-Mersin, Delice-Çorum, Sivas-Çetinkaya, Aksaray-Konya, Selçuk-Ortaklar-Aydın, Aydın-Denizli.
2026-2035
Çetinkaya-Malatya, Eskişehir-Afyon, Afyon-Burdur, Burdur-Antalya, Kayseri-Aksaray, Çorum-Merzifon, Merzifon-Samsun, Delice-Kırşehir, Kırşehir-Aksaray, Aksaray-Şereflikoçhisar, Nurdağı-Kahramanmaraş, Gaziantep-Şanlıurfa, Şanlıurfa-Mardin, Erzincan-Erzurum, Erzurum-Kars, Malatya-Elâzığ, Elâzığ-Diyarbakır, Kars-Dilucu.
2034-2051
Nusaybin-Cizre-Silopi-Habur, Siirt-Kurtalan, Adıyaman-Gölbaşı-Kahta, Erzurum-Rize, Erzincan-Trabzon, Tokat-Turhal.