در روز 2 آذر 1358، سه هفته پس از تسخير سفارت آمريكا در تهران و در حالي كه زمزمههايي مبني بر تلاش براي تصرف سفارت شوروي به گوش ميرسيد، دفتر امام خميني، بنيانگذار جمهوري اسلامي، با صدور اطلاعيهاي هرگونه تلاش براي تسخير سفارت همسايۀ شمالي را محكوم و آن را در راستاي خواستۀ عوامل «سيا» اعلام كرد.
به گزارش ايسنا به نقل از «تاريخ ايراني»، متن كامل اين اطلاعيه بدين شرح بود:
«بسماللهالرحمنالرحيم. ملت شريف ايران! بار ديگر جاسوسان آمريكايي براي منحرف كردن افكار عمومي جهان از موضع قاطع شما ملت مبارز به توطئه تازهاي دست زده است. اين بار با پخش اعلاميههايي مردم را دعوت به اشغال سفارت شوروي نموده است. از ملت شريف ميخواهيم تا به هيچ وجه، تحت تاثير اين دسيسهها واقع نشوند كه مطمئنم نميشوند. امروز اشغال سفارتخانهاي در ايران خيانت به مبارزات برحق ضدآمريكايي مردم ماست. بار ديگر به ملت شريف و مبارز تذكر ميدهيم كه هر كس دست به چنين اعمالي بزند محكوم و از عوامل بيچون و چراي آمريكاست و مردم عزيز ايران هرگز به آنان اجازه چنين كاري را نميدهند. قم، دفتر امام خميني/ 2 آذر 1358».
اين سايت در ادامه مطلب خود ميافزايد: بحث تسخير سفارت شوروي از همان روزي كه پيشنهاد تسخير سفارت آمريكا در جلسه مشترك نمايندگان دانشگاههاي تهران مطرح شد، در ميان بود؛ هنگامي كه ابراهيم اصغرزاده به نمايندگي از دانشجويان دانشگاه صنعتي، طرح پيشنهادي خود براي تسخير سفارت آمريكا به عنوان نماد امپرياليسم را مطرح كرد و گفت: «آمريكاييها در حال خروج اسناد محرمانه و جاسوسي از پاويون فرودگاه مهرآباد هستند و دولت موقت هم به گمرك فرودگاه دستور داده تا دخالتي در كار آمريكاييها صورت نگيرد. خطر توطئه آمريكاييها جدي و انقلاب در خطر است. پيشنهادي دارم. در اعتراض، سفارت آمريكا را تسخير و ديپلماتهاي آمريكايي را براي مدت كوتاهي گروگان بگيريم.» پيشنهادي كه با مخالفت محمود احمدينژاد نمايندۀ دانشجويان دانشگاه علم و صنعت مواجه شد و همينجا بود كه بحث لزوم تسخير سفارت شوروي به ميان آمد. احمدينژاد در واكنش به طرح اصغرزاده كه با حمايت اكثريت حاضران در جلسه مواجه شده بود، گفت: «خطر آمريكا را قبول دارم. اما چه كسي گفته است كه خطر آمريكا از خطر شوروي جديتر است؟ چه كسي گفته است كه مبارزه با سرمايهداري و امپرياليسم از مبارزه با كمونيسم مهمتر است؟ اگر هم بنا بر تسخير باشد، تسخير سفارت شوروي بر تسخير سفارت آمريكا ارجح است. ما مخالفيم.»
اينچنين بود كه احمدينژاد نماينده علم و صنعتيها و رضا سيدنژاد كه به نمايندگي از دانشجويان دانشگاه تربيت معلم تنها همراي وي در جلسه تحكيم به حساب ميآمد، راه خود را از هواداران تسخير سفارت آمريكا جدا كردند. احمدينژاد اما پيش از رفتن تهديد كرد نقشۀ تسخير سفارت را به دولت موقت لو ميدهد؛ تهديدي كه به واسطۀ سرعت بالاي تحولات در حد همان تهديد باقي ماند و نتوانست مانع حركت دانشجويان شود.
دانشجويان حاضر در آن جلسه اگرچه همگي خود را در خط امام تعريف ميكردند و انقلابي ميدانستند اما تفاوتي در كارشان بود. احمدينژاد و دوستانش در دانشگاه علم و صنعت مخالف تسخير سفارت آمريكا بودند اما نه آنكه بخواهند جانب ليبرالها و دولت موقت را بگيرند. آنان دانشجوياني اصالتاً ضدچپ بودند و بنابراين نه به دوقطبي كمونيسم و ليبراليسم كه به دوقطبي كمونيسم و اسلام ميانديشيدند و بر اين اساس شوروي و چپگرايان را دشمن اول ميخواندند. اين چنين بود كه پيشنهاد آنها نيز تسخير سفارت شوروي بود و اولويت آن بر تسخير سفارت آمريكا. بدين ترتيب دانشجويان انجمن علم و صنعت و انجمن تربيت معلم، ديگر دانشجويان را همراهي نكردند و اگرچه رهبر انقلاب، تسخير سفارت را انقلاب دوم خواند اما دانشجويان اين دو دانشگاه در طي ۴۴۴ روز گروگانگيري ديپلماتهاي آمريكايي، به هيچ وجه در حمايت از اين اقدام در سفارت تسخير شده آمريكا حضور نيافتند.
در روزهاي پس از تسخير اما ردپاي تفكرات اين طيف از دانشجويان در خيابانهاي اطراف سفارت به چشم ميخورد. روزنامههاي ديواري و شبنامههايي كه هر روز و شب روي ديوارهاي سفارت جا خوش ميكردند و ميان مردم تقسيم ميشدند نشان از عزم برخي براي تسخير سفارت شوروي پس از آمريكا داشت.
مسئولان شوروي هم تلاشهاي ديپلماتيك را تقويت كرده و مواضع صريحتري عليه آمريكا اتخاذ ميكردند؛ در همين حال گروميكو وزير خارجه وقت شوروي چند روز پس از تسخير سفارت آمريكا و در حالي كه زمزمههاي تلاش اين كشور براي حمله نظامي به ايران شدت گرفته بود، اعلام كرد كه شوروي اجازه دخالت نظامي آمريكا در ايران را نميدهد.
همزمان با اين تحولات در روز 27 آبان 58 بود كه دكتر محمد مكري سفير ايران در اتحاد جماهير شوروي با سفر به ايران به قم رفت و در ديداري يك ساعته گزارشي از روابط ايران و شوروي تسليم امام كرد. به نوشته روزنامۀ كيهان: «در اين ديدار مكري درباره روابط ايران و شوروي، مسائل خليج فارس و تحريكات استعمار و رفت و آمدهاي سياسي و نظامي در منطقه، روابط اقتصادي و فرهنگي ايران و شوروي، افزايش بهاي گاز ايران، تطبيق قراردادهاي بازرگاني با روح انقلاب اسلامي با امام خميني گفتوگو و تبادل نظر كرد.»
از فحواي سخنان مكري در روزهاي بعد به نظر ميآمد او حامل پيام اطمينانبخش دوستي براي انقلابيون تهران از سوي سران مسكو است. از همين بود كه او يك روز پس از ديدار با امام در مصاحبهاي در مورد نقل و انتقال نظامي كه گفته ميشد در خليج فارس در حال انجام است و همچنين احتمال اشغال چاههاي نفت به وسيله آمريكا، با قاطعيت گفت: «اشغال چاههاي نفت به اين آساني نيست و آمريكا هرگز نميتواند تمام چاههاي نفت دنيا را تصرف و اشغال كند. اگر آمريكا چنين كاري كند مردم كشورهاي نفتخيز چاههاي نفت را منفجر خواهند كرد و در نتيجه صنعت غرب نابود خواهد شد. به علاوه كشور شوروي نيز نه تنها با اين اقدام امريكا مخالفت خواهد كرد بلكه كشورهاي غربي نيز از اين عمل جلوگيري خواهند كرد.»
اينچنين بود كه در پي گسترش چاپ و پخش بروشورها و دعوتنامههايي كه در پي تسخير سفارت امريكا به عنوان نماد امپرياليسم جهاني، مردم را به تسخير سفارت شوروي به عنوان نماد كمونيسم در ايران دعوت ميكرد، دفتر امام خميني در 2 آذر 58 بيانيهاي در نفي و محكوميت اين طرح منتشر كرد و نسخۀ اين بحث را براي هميشه در هم پيچيد.