به گزارش شانا، افزايش بيرويه گاز طبيعي در سالهاي اخير به موضوعي بحثبرانگيز تبديل شده است، تا جايي كه به گفته كارشناسان انرژي «مصرف گاز ايران ۶.۷ برابر بيشتر از سرانه مصرف دنياست.»
اين موضوع اما امسال بيش از پيش مورد توجه قرار گرفته و جواد اوجي، وزير نفت از ناترازي گاز طبيعي در كشور خبر داده و اعلام كرده است در زمستان امسال ۲۰۰ ميليون مترمكعب كسري گاز خواهيم داشت. هرچند طبق توضيحات او، پارسال هم در فصل سرما روزانه ۱۴۰ تا ۱۵۰ ميليون مترمكعب كمبود گاز وجود داشت كه با محدوديت ارسال گاز طبيعي به صنايع و بخش نيروگاهي و جايگزين كردن سوخت مايع جبران شد.
اما با روند پيش رو و در حالي كه منابع گازي كشور در پارس جنوبي هم محدود است، به گفته مسئولان، چارهاي جز صرفهجويي در بخشهاي مختلف وجود ندارد.
محسن مظلوم فارسيباف، مدير پژوهش و فناوري شركت ملي گاز ايران هم در گفتوگو با خبرنگار شانا، بر فرهنگسازي مصرف بهينه انرژي، افزايش تعرفه گاز، بهرهگيري از فناوريهاي نو و متنوعسازي سبد سوخت كشور تأكيد كرده است.
وي در اين گفتوگو با اشاره به راهكارهاي مديريت مصرف گاز طبيعي در فصل سرما، اظهار كرد: ما در صنعت گاز يا به عبارتي در حوزه انرژي بايد دو رويكرد داشته باشيم و هيچكدام نيز نبايد فداي ديگري شود؛ هم رويكرد و سياستهاي بلندمدت و هم سياستها و رويكردهاي كوتاهمدت. هركدام هم ميتواند ويژگيهاي خود را داشته باشد و هيچ يك بر ديگري مقدم نيست.
مدير پژوهش و فناوري شركت ملي گاز ايران ادامه داد: در حوزه سياستهاي كوتاهمدت در زمستان به ويژه امسال، ما ميتوانيم روي دو بخش مختلف تصميمسازي كنيم و پس از اينكه تصميمگيري انجام شد قاعدتاً بخش مهمي از آن در حوزه خارج از صنعت گاز و در بخش حاكميت قابل اجراست، بخشي هم براي صنعت گاز است. واقعيت اين است كه ما در حوزه فرهنگسازي آنطور كه بايد و شايد، كار نكرديم، يا اينكه اگر كار كرديم جاي كار بيشتري دارد، زيرا بحث توليد محتوا، نمادسازي، اقدامهاي فرهنگي و ترويجي يك بحث است، اما اينكه بهطور مثال در رسانه دماي رفاه را در كشورهاي مختلف تبيين كنيم كه ببينيم در كشورهاي مختلف دماي رفاه چگونه است، بحثي ديگر است.
دماي رفاه بايد ۲۰ درجه باشد
فارسيباف تصريح كرد: دماي رفاه در ايران ۲۴ تا ۲۵ است، درحالي كه در ژاپن و در عمده كشورهاي اروپايي دماي رفاه حدود ۲۰ و زير ۲۰ درجه است، ما به ازاي همين ۴-۵ درجه دماي رفاه بيشتري كه تعريف ميكنيم هزينه بالايي ميپردازيم.
وي با تأكيد بر اينكه تغيير تعرفه و قيمتگذاري هم همسو با آن بسيار تأثيرگذار است، افزود: هر انتقادي ممكن است به اين قضيه وارد شود و بگويند دولت از هيچ ابزاري غير از ابزار قيمت استفاده نميكند، من هم قبول دارم كه ابزار قيمت شايد اكنون متناسب با شرايط اقتصادي اولويت مباحث نباشد، اما در همه دنيا اين ابزار است. شما زماني كه ميخواهيد صرفهجويي و بهينهسازي كنيد روي چهار فاكتور مختلف برنامهريزي ميكنيد؛ تعرفه، فناوري، فرهنگ و متنوعسازي سبد سوخت.
مدير پژوهش و فناوري شركت ملي گاز ايران گفت: اينگونه وزن از روي يك شاخص و حامل برداشته و بين حوزههاي ديگر تفكيك ميشود، هرچند سبب كاهش مصرف كل نميشود، اما ميتواند بر كاهش فشار براي يك حامل انرژي تأثير بگذارد، البته موضوع اين است كه ما در كشورمان هر چهار فاكتور را اجرايي نميكنيم، يا به نحو خيلي كمي انجام ميدهيم كه جاي كار بيشتري دارد.
مازاد گاز طبيعي براي صادرات است، نه مصرفِ بيمحابا
فارسيباف اظهار كرد: ما هرچقدر هم كه گاز را از زيرزمين بيرون آوريم، اما آن را بد مصرف كنيم، سرمايه آينده را از بين بردهايم. واقعيت اين است كه نسل كنوني بنا نيست انتهاي نسلها باشد. فرزندان ما ميخواهند در اين كشور زندگي كنند و اگر بخواهند امنيت داشته باشند مهمترين كليدواژهاي كه بايد به آنها و خانوادههايشان آموزش دهيم اين است كه گاز طبيعي سرمايه بيننسلي است و حتي اگر ما دوباره آن را توليد كنيم و مازاد داشته باشيم بايد آن را به صادرات تبديل كنيم كه اين صادرات ارزش افزودهاي براي رفاه، فناوري و توسعه اقتصادي و اجتماعي كشور است، نه اينكه مدام مصرف شود.
وي با تأكيد بر افزايش امنيت انرژي و سياسي كشور با صرفهجويي هرچه بيشتر انرژي، بيان كرد: اينگونه ميتوانيم با كشورهاي ديگر مشاركت كنيم و به ازاي اين مشاركت، آنها هم حقالزحمه مشاركت ما را پرداخت كنند و پولي را كه وارد كشور ميشود ميتوان براي توسعه اقتصاد استفاده كرد.
صرفهجويي ۱۰ درصدي گاز طبيعي با افزايش ۲.۵ برابري قيمت
مدير پژوهش و فناوري شركت ملي گاز ايران در پاسخ به اين پرسش كه افزايش گازبها چقدر ميتواند در مصرف بهينه تأثيرگذار باشد بهويژه اينكه تجربه افزايش قيمت بنزين تأثيري در كاهش مصرف نداشت، گفت: من رفتار مردم را در مصرف بنزين و گاز طبيعي متفاوت ميبينم. همه مطالعات نشان ميدهد اگر ما قيمت گاز طبيعي را تا ۲.۵ برابر مقدار كنوني افزايش دهيم حداقل تا ۱۰ درصد صرفهجويي در مصرف گاز خواهيم داشت، البته ممكن است ۲ تا ۳ درصد هم خطا داشته باشد.
فارسيباف تأكيد كرد: هماكنون در زمان اوج مصرف در بخش خانگي بيش از ۶۰۰ ميليون مترمكعب در روز گاز طبيعي مصرف ميشود كه اين ۱۰ درصد حدود ۶۵ ميليون مترمكعب ميشود كه اين مقدار ميتواند به سبد نيروگاهي كشور بيايد.
رفتار مردم در رويارويي با افزايش قيمت بنزين و گاز طبيعي متفاوت است
وي افزود: اما چرا ميگويم افزايش قيمت گاز طبيعي با بنزين متفاوت است؟ زماني كه شما ميخواهيد از خانه بيرون بياييد امكان سهلي براي پيادهروي و دوچرخهسواري بهويژه در تهران فراهم نيست و ما با يك كشور اروپايي كه مسطح است متفاوت هستيم و قاعدتاً رو آوردن به وسايل سنتي امكانپذير نخواهد بود، از سويي آلودگي هوا هم وجود دارد كه سبب ميشود پيادهروي را هم رها كنيد، بنابراين نخستين چيزي كه به ذهن ميرسد اين است كه به سيستم عمومي حملونقل مراجعه كنيد، اما شما بهعنوان يك شهروند از سيستم عمومي حملونقل براي كشور هم رضايت نداريد و سرانجام به ماشين شخصي روي ميآوريد، بهويژه زماني كه هوا سرد يا گرم ميشود.
گاز كالاي رفاهي است نه خدماتي!
مدير پژوهش و فناوري شركت ملي گاز ايران با بيان اينكه وضع استفاده از گاز طبيعي با بنزين متفاوت است، ادامه داد: زماني كه شما در خانه نشستيد گاز طبيعي نه كالايي لاكچري است و نه يك كالاي خدماتي، بلكه كالايي رفاهي براي شماست كه با تبليغات و فرهنگسازي ميتواند۲۱-۲۰ درجه شود.
فارسيباف تصريح كرد: مردم ما لجباز نيستند، مردم همراهي هستند و آن را نشان دادند، براي نمونه در بحث قطعي سامانه هوشمند بنزين همه همراهي كردند آن هم بدون آنكه مشكلي ايجاد شود.
وي با تأكيد بر اينكه اين افزايش تعرفه گاز طبيعي هم بايد به سبد اقتصاد خانواده چند دهك پايين بازگردانده شود، گفت: يك كالاي رايگان تا زماني كه مجاني باشد ارزشش را از دست ميدهد، بنابراين به جاي اينكه گاز را رايگان كنيم بايد از آن دهكهايي كه مقداري وضع درآمدي بهتري دارند، هزينه بگيريم و در سبد خانواري كه صرفهجويي ميكند و دهك پايينتري است هزينه كنيم.
مدير پژوهش و فناوري شركت ملي گاز ايران در ادامه اين گفتوگو اعلام كرد كه بهينهسازي مصرف انرژي اقدام بلندمدتي است و بايد براي آن برنامه مدوني داشت.
صنعت گاز صرفهجويي را از خود آغاز كند
به گفته فارسيباف، صنعت گاز بايد در حوزه پالايش، انتقال و توزيع با اقدامهايي مانند توسعه فناوري نشتي، كاهش گازهاي اسيدي و سوختن گازهاي مشعل، آرايش ايستگاهها و ارتقاي فناوري تأسيسات فشار گاز، بهينهسازي نشتي و گازهاي قرائتنشده، هوشمندسازي قرائت راه دور، همچنين جلوگيري از پِرتي گاز در زمان توزيع، صرفهجويي را از خود آغاز و روزانه حدود ۹ ميليون مترمكعب گاز طبيعي صرفهجويي كند.
طبق توضيحات وي، اصلاح و بهينهسازي موتورخانهها، عايقسازي، گريدبندي ساختمان و اقدامهاي از اين دست در بخش خانگي ميتواند صرفهجويي ۱۵ درصدي را در پي داشته باشد.
مدير پژوهش و فناوري شركت ملي گاز ايران اظهار كرد: بهطور كلي با اين اقدامها، با برنامهاي جامع و حداقل كارهايي كه بايد انجام دهيم ميتوان ۹۰ ميليون مترمكعب در روز صرفهجويي كنيم كه حدود ۱۳ تا ۱۴ درصد كل مصرف و حدود چهار فاز پارس جنوبي است.
فارسيباف افزود: از سوي ديگر در صنعت گاز كشور يك حلقه مفقوده داريم و آن رگوليشن گاز است، ما رگلاتور نداريم. همه دنيا اگر خواستند بحث صرفهجويي را حل كنند رگوليشن (تنظيمگري) را انجام دادند، اما ايران براي آن اقدامي نكرده است.
مردم به اشتباه به گاز وابسته شدند
وي با تأكيد بر متنوعسازي سبد سوخت كشور، بيان كرد: واقعيت اين است كه ما به اشتباه وانمود كرديم كه گاز طبيعي حيات و ممات اين كشور است و اگر باشد همهمان زنده هستيم و اگر نباشد همهمان مي ميريم. ما در صنعت گاز بيش از حد مردم را به انتقال گاز با خطوط لوله وابسته كردهايم.
مدير پژوهش و فناوري شركت ملي گاز ايران با انتقاد از گازرساني به بعضي نقاط سختگذر و كوهستاني كشور، گفت: من نميگويم رفاه ايجاد نشود، اما ما ميتوانستيم با توسعه فناوري رفاه ايجاد كنيم، ما در پالايشگاههايمان مازاد الپيجي داريم، شما ميخواهيد مردم رفاه داشته باشند؟ هيچكس مخالف نيست، منتها براي آن تصميمگيري پوپوليستي نكنيد، تصميمگيري را مبتني بر رأي سياسي نكنيد؛ آن كسي كه در روستا نشسته است گاز ميخواهد و شماي مسئول بايد كپسول انرژي را حمل كني و به آنجا ببري، شما بهعنوان دولت و حاكميت يا بهعنوان بخش خصوصي متولي ايجاد رفاه و آسايش براي مردم هستي، اما نه اينكه ۷۰ كيلومتر خط لوله را از بالاي كوهي كه قاطر هم از روي آن سقوط ميكند به روستاها ببري.
فارسيباف در پايان تأكيد كرد: من نميگويم كه مردم اين مناطق حق ندارند، بيشك آنها هم به اندازه ما حق دارند و حتي بيشتر از ما هم حق دارند، اما وظيفه ايجاد رفاه است و اين رفاه بايد با روش ديگر ايجاد شود كه با متنوعسازي سبد سوخت امكانپذير است.