پيام نفت -رسانه خبري تحليلي نفت، گاز و انرژي : موتورخانه مركزي يا پكيج، مسئله اين است
سه شنبه، 27 مهر 1400 - 06:56 کد خبر:47785
پيام نفت:
اصولاً هر محصول يا سيستمي مزايا و معايب و همچنين شرايط خاص استفاده خود را دارد؛ لذا اينكه تصور كنيم موتورخانه سرشار از نقاط ضعف و فاقد مزيت يا برعكس سرشار از نقاط مثبت است، اشتباه است. اين موضوع درباره پكيج يا هر وسيله گرمايشي و سرمايشي ديگر نيز صادق است. مقايسه مصرف گاز پكيج و موتورخانه مركزي سنتي بر اساس نتيجه يك تحقيق معتبر انجام شده در شهر ساري، ميزان انرژي مورد نياز براي گرم نگه داشتن مخازن آب گرم شامل موتورخانه ها و آبگرمكن هاي مخزني در ساعات غيرمفيد شبانه روز يعني ساعت 12 شب تا 6 صبح معادل انرژي موردنياز براي يك شهر 15 هزار نفري است. اگر سيستم (پكيج، آبگرمكن و حتي موتورخانه) در هر زمان موردنياز، آب گرم موردنياز را فوري تأمين كند، چه نيازي به مخزن ذخيره آب گرم داريم؟ آيا مخزن ذخيره آب گرم آبگرمكن مخزني يا موتورخانه مزيت آن است؟ تكنولوژي در خدمت بشريت است تا نيازمان را برطرف كند و اين مزيت سيستم هاي تأمين آب گرم فوري است. با استنتاج از گزارش تحقيق ميداني شركت بهينه سازي مصرف سوخت از 5 هزار ساختمان مجهز به سيستم حرارت مركزي سنتي، مصرف ساليانه ساختمان هاي مسكوني مجهز به موتورخانه مركزي با زيربناي هزار مترمربع (ساختمان 5 طبقه شامل 10 واحد حدوداً 100 متري) بالغ بر 35 هزار مترمكعب است يعني سرانه گاز مصرفي هر واحد در سال 3500 مترمكعب خواهد بود. درحالي كه سرانه گاز مصرفي در واحدهاي مسكوني با كيفيت ساخت و اقليم مشابه- مجهز به پكيج حدود هزار مترمكعب كمتر است بنابراين پكيج نسبت به موتورخانه مزيتي در صرفه جويي گاز دارد. راندمان پكيج ها بر اساس استاندارد برچسب انرژي آنها، عمدتاً بالاي 80درصد و حتي بالاتر از 90درصد است. راندمان پكيج هاي چگالشي نيز بر اساس فرمول ساده و موجود محاسبه راندمان، بالاي 100 درصد است. علل و عوامل تأثيرگذار بر راندمان پايين سيستم حرارت مركزي يا موتورخانه هاي موجود كه مطابق گزارش شركت بهينه سازي مصرف سوخت كشور حدود 55درصد اعلام شده، در سايت هاي مرتبط در دسترس است. نكته اصلي و مهم قابل توجه در اين زمينه اين است كه موتورخانه يك قطعه يا محصول نيست بلكه يك سيستم و مجموعه اي است از اجزا و قطعات متعدد كه بر راندمان كل سيستم اثرگذار است. هرچند ممكن است راندمان ديگ يا مشعل هركدام به صورت مجزا 80 درصد يا بالاتر اعلام شود اما طراحي و اجراي كل موتورخانه و منبع دوجداره، لوله كشي ساختمان، وضعيت عايق بندي منبع ذخيره آب گرم و لوله هاي رفت وبرگشت، مكش دودكش و تهويه هوا و ... راندمان كل سيستم را تعيين مي كند. دلايل عمده راندمان پايين موتورخانه هاي موجود عبارت اند از: عدم طراحي و اجراي درست كل سيستم بر اساس محاسبات مهندسي عدم انطباق ظرفيت حرارتي موتور خانه با بار حرارتي ساختمان عدم تناسب ظرفيت حرارتي ديگ با مشعل استفاده از ديگ هاي چدني به عنوان مبدل حرارتي عدم تنظيم درست مشعل و در برخي موارد پايين بودن راندمان مشعل يا ديگ عدم عايق بندي منبع آب گرم داخل موتورخانه، منبع انبساط پشت بام، لوله هاي رفت وبرگشت شوفاژ و لوله هاي آب گرم بهداشتي عدم استفاده از فناوري نوين و پيشرفته مبدل هاي صفحه اي براي تأمين آب گرم فوري و طراحي و اجراي مخازن بزرگ ذخيره آب گرم رسوب گيري بالا در داخل پره هاي ديگ و منبع آب گرم كه بخشي از آن به دليل وجود املاح زياد در آب است. مناسب نبودن دودكش و تهويه هواي مورد نياز براي احتراق عدم اجراي سيستم مديريت هوشمند موتورخانه (BMS) و بعضاً خارج كردن ترموستات ها از حالت هوشمند و خودكار به حالت دستي توسط كاربران و درنتيجه عدم تنظيم صحيح ترموستات دور بودن منبع آب گرم از مصرف كننده عدم امكان تنظيم دماهاي مناسب براي آب گرم مصرفي و گرمايش عدم قابليت تنظيم توان كاركرد مشعل متناسب با نياز (ماجوليشن يا ماژولار) لازم به توضيح است كه عامل مهم تأثيرگذار ديگر بر مصرف بالاي گاز در موتورخانه، روشن يا خاموش بودن مشعل (صفر يا يك) است يعني مشعل دستگاه اين قابليت يا هوشمندي را ندارد كه بسته به ميزان نياز بار حرارتي ساختمان در هر زمان (تعداد واحد ساكن يا ميزان نياز به تأمين آب گرم و گرمايش) كم وزياد شود. در فناوري هاي جديد سيستم ماژولار شعله وجود دارد كه مزيت بسيار بزرگي براي كاهش مصرف گاز است. گرايش مردم به پكيج علت گرايش سريع مردم در چند سال اخير و به خصوص بعد از اجراي فاز اول هدفمندي يارانه ها به پكيج و تقريباً حذف موتورخانه سنتي در قالب ساخت وسازهاي جديد چه بود؟ بدون شك موضوع مديريت و هزينه انرژي و رفاه عامل اين گرايش سريع شد. مزيت عمده سرانه گاز مصرفي كمتر پكيج نسبت به موتورخانه و استقلال واحدهاي مسكوني در هزينه گاز و رهايي از دردسر تقسيم شارژ و تعميرات موتورخانه و ... در رفتار گروه هاي مختلف صاحب نظر و تصميم گير، تأثيرگذار بود. توليدكنندگان تجهيزات موتورخانه سنتي شامل ديگ، مشعل و ... و حتي شركت هاي عرضه كننده سيستم هاي جانبي كنترل مصرف (سيستم كنترل هوشمند موتورخانهBMS)، بايد از چند سال قبل خودشان را براي اين تغيير آماده مي كردند. بايد سراغ تكنولوژي روز مشعل مي رفتند و بر توليدات قبلي و تكنولوژي چند دهه قبل اصرار نمي داشتند. اين گروه بايد براي نحوه تقسيم هزينه گاز مصرفي موتورخانه يك راه حل اساسي مي دادند. تكنولوژي هاي روز دنيا در ديگ و مشعل يعني موتورخانه هاي مدرن (پكيج هاي چگالشي پرقدرت مركزي) بسيار مناسب هستند و قوياً توصيه مي شوند. در حال حاضر برخي از شركت ها، اين تكنولوژي را وارد كرده اند و در مرحله معرفي است. ترديد نداشته باشيم حداكثر ظرف 5 سال آينده، موتورخانه هاي مدرن توليدي در داخل كشور با ديگ و مشعل هاي بسيار پيشرفته (پكيج هاي چگالشي پرقدرت مركزي)، بسيار كم مصرف و كم جا در ساختمان هاي بلندمرتبه، برج ها، هتل ها، بيمارستان ها، ساختمان هاي اداري و تجاري و ... جايگزين سيستم هاي سنتي موتورخانه هاي موجود و همچنين در ساختمان هاي با تعداد واحد مسكوني زياد، جايگزين پكيج هاي مستقل آپارتماني خواهند شد. اما بديهي است كه در ساخت وسازهاي مسكوني رايج كشور، جلوي موج فزاينده تقاضا و گرايش بازار به پكيج (بجاي موتورخانه سنتي و همچنين آبگرمكن و بخاري) را نمي توان گرفت چون اين انتخاب از سوي مردم و دست اندركاران صنعت ساختمان و تأسيسات كاملاً منطقي و آگاهانه است. حال آيا با وجود تمام مزاياي اشاره شده، نصب هر نوع پكيجي در واحدهاي مسكوني با زيربناي كم (مطابق تعريف مبحث 17، واحدهاي زير 60 متر) مجاز است؟ پاسخ قوياً منفي است. در اين واحدها مطابق مقررات ملي ساختمان و رويه اجرايي كارشناسان محترم ناظر گاز و تأسيسات سازمان نظام مهندسي ساختمان كشور، نصب سيستم هاي درون سوز يا با محفظه احتراق باز كه اكسيژن محل نصب را مصرف مي كند (شامل آبگرمكن، پكيج و بخاري معمولي) ممنوع است و در عوض، استفاده از سيستم هاي حرارتي كه به دليل داشتن دودكش دوجداره و محفظه احتراق بسته يا سيلد -يا به اصطلاح كوره بسته؛ هواي موردنياز براي احتراق را از محل نصب يعني واحد مسكوني نمي گيرند بلكه از محيط باز بيرون ساختمان تأمين مي كنند- الزامي است. (پكيج و آبگرمكن با محفظه احتراق بسته يا دودكش دوجداره فن دار و همچنين بخاري با محفظه احتراق بسته يا هرماتيك با دودكش دوجداره) لازم به توضيح است كه در سال هاي اخير، نه تنها در واحدهاي مسكوني زير 60 مترمربع، بلكه در بخش قابل توجهي از واحدهاي مسكوني با زيربناي بزرگ تر هم، استفاده از اين محصولات و سيستم هاي ايمن رايج شده است. اميد است همه توليدكنندگان سيستم هاي حرارتي با استفاده و استقبال از نوآوري و بهبود فرايندهاي توليد و همچنين فناوري هاي جديد ايمن و بهينه ، به نياز مشتريان اعم از وضعيت مصرف انرژي و ارتقاي سطح ايمني مردم بيش ازپيش توجه كنند و همه دست اندركاران صنعت ساختمان (طراح، مجري و ناظر)، مباحث 22گانه مقررات ملي ساختمان را به طور كامل اجرا كنند كه در اين صورت، ضمن توجه به كيفيت ساخت وساز، از نظر مصرف كم انرژي و در نتيجه ايجاد آلايندگي كمتر از طريق دودكش هاي سيستم هاي حرارتي، ساختماني حامي محيط زيست به مردم و هم وطنان عزيزمان تحويل داده شود.