به گزارش خبرنگار حوزه نفت و انرژي گروه اقتصاد خبرگزاري آنا، اُفت فشار مخازن گاز در پارس جنوبي از سال گذشته آغازشده و به گفته كارشناسان اين اُفت فشار در سالهاي آينده با روند صعودي شدت خواهد يافت. جواد اوجي وزير نفت كمبود توليد گاز در سال جاري را روزانه ۲۰۰ ميليون مترمكعب برآورد كرده است، با احتساب مصرف گاز در بخش خانگي، صنعت و كشاورزي به نظر ميرسد گاز مازادي براي تأمين سوخت نيروگاهها وجود ندارد و بهتبع آن احتمال خاموشي نيز افزايش خواهد يافت.
وزير نفت در نشست كميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي علاوه بر اُفت فشار مخازن از كاهش ۳۰ درصدي سطح مخازن نگهداري سوخت مايع نيروگاهها خبر داد. اين كمبود گاز و سوخت مايع وزارت نفت را در شرايط سختي براي تأمين نياز داخل مواجه كرده است.
كمبود گاز ابرچالش پيش روي وزارت نفت
فرزاد كرماني نايبرئيس انجمن شركتهاي مهندسي و پيمانكاري نفت، گاز و پتروشيمي، نيز با ابر چالش خواندن كمبود گاز در زمستان، واردات گاز از تركمنستان را ناكافي دانست. وي «سياست تركمنستان را قطع گاز در فصل سرما عنوان كرد كه با قطع گاز، قيمت آن را نيز افزايش خواهد داد».
بر اساس آمارهاي مركز پژوهشهاي مجلس، دولت سال گذشته به خاطر كمبود گاز، ۶ ميليارد ليتر سوخت مازوت (نفت كوره) را در نيروگاهها استفاده كرد كه موجب آلودگي شديد هواي كلانشهرها شد. نيروگاههاي برق ايران نيز سال گذشته ۱۱ ميليارد ليتر گازوئيل سوزاندند. عمده كمبود گاز در شبكه مربوط به افزايش سه برابري مصرف به دليل استفاده از وسايل گازسوز در فصل زمستان است. مطابق آمارهاي ارائهشده از ۲۳۳ ميليارد مترمكعب مصرف گاز طبيعي كشور در سال گذشته، ۱۲۲ ميليارد مترمكعب سهم بخش خانگي، تجاري و صنايع غير عمده، ۲۴ ميليارد مترمكعب سهم صنايع عمده و ۶۶ ميليارد مترمكعب گاز است.
گاز ۷۸ درصد از انرژي موردنياز بخش خانگي را تأمين ميكند و با افزايش مصرف گاز در بخش خانگي، شبكه گاز با قطعيهاي متوالي مواجه بود، اين موضوع تا پيش از سال ۹۲ بسيار شديد بود، بهطوريكه حتي باوجود قطع گاز همه صنايع و حتي كاهش خوراك پتروشيميها، گاز توليدي كشور كفاف مصرف بخش خانگي را نميداد اين كمبود با افزايش برداشت از پارس جنوبي حل شد.
كاهش سرمايهگذاري در ميادين گازي
با پيشي گرفتن مصرف از توليد طي ۲ زمستان گذشته كمبود گاز مجدداً به معضلي جدي تبديل شده است. درواقع به نظر ميرسد بهغيراز رشد مصرف، در سمت عرضه نيز مشكلاتي وجود دارد كه احتمالاً به تحريمها بيربط نباشد بهعبارتديگر به دليل عدم توانايي كشور براي صادرات ميعانات گازي وزارت نفت مجبور به كاهش توليد گاز شده است.
بيشتر بخوانيد:
تا پايان دولت سيزدهم، ظرفيت پالايشي كشور ۲و نيم برابر خواهد شد
ميعانات گازي نوعي نفت سبك است كه همراه با گاز توليد ميشود، در شرايطي كه صادرات اين نوع نفت با تحريم مواجه است و به گفته سخنگوي اتحاديه صادركنندگان نفت و پتروشيمي صادرات ميعانات به صفر رسيده است از اين رو ذخاير خشكي و روي آب مملو از ميعانات است، تنها راهكار براي جلوگيري از انباشت ميعانات گازي كاهش توليد گاز است. از سوي ديگر با افزايش طول عمر ميادين گازي، بسياري از ميدانها نيازمند سرمايهگذاري مجدد است و به دليل كاهش درآمدهاي جاري، سرمايهگذاري در صنعت گاز، طي سالهاي اخير با كاهش محسوسي مواجه شده است.
كاهش خوراك پتروشيمي ها محتمل است
كمبود گاز بهصورت سلسهوار بخشهاي ديگر را نيز تحت تأثير قرار خواهد داد. بنا به آمار اعلامشده صنعت پتروشيمي روزانه در حدود ۵۵ ميليون مترمكعب معادل ۷.۶ درصد از گاز توليدي كشور را مصرف ميكند. از اين ميزان حدود ۲۰ ميليون مترمكعب آن بهعنوان خوراك و ۳۳ ميليون مترمكعب نيز به عنوان سوخت به مصرف مي رسد،به دليل نقش مهم صنعت پتروشيمي در تامين ارز، معمولاً خوراك گاز پتروشيميها در انتهاي صف قطع گاز قرار دارد،طي سالهاي گذشته با افزايش توليد گاز در پارس جنوبي، صنايع پتروشيمي مشكلي براي تامين خوراك نداشتند اما از سال گذشته مشكل كمبود خوراك گازي باز به سراغ صنايع پتروشيمي بازگشت، سال گذشته ابتدا خبر توقف توليد ناشي از قطع گاز، در پتروشيمي خراسان و پرديس منتشر شد، بعد مبين انرژي خليجفارس بهعنوان واحدهاي يوتيليتي خبر از كاهش خوراك گاز داد و اين به معناي مشكل خوراك در بسياري از مجتمعهاي پتروشيمي ازجمله بزرگترين واحد متانول سازي كشور يعني پتروشيمي زاگرس بود. پتروشيمي مرجان و شيراز نيز خبر از قطع توليد داده بودند. با توجه بهشدت يافتن كمبود گاز كشور طي امسال ، توقف و كاهش توليد در صنعت پتروشيمي امري حتمي است.
سال گذشته با راهاندازي پتروشيمي كاوه، ايران در مسير كسب بزرگترين توليدكننده متانول در جهان قرار گرفت اما كاهش خوراك گاز ميتواند سيگنالي براي افزايش هرچه بيشتر قيمت متانول و اوره در بازارهاي جهاني باشد و عليرغم راه اندازي كارگروه اُوره براي يكسان كردن قيمتها سهم پتروشيميها از اين بازار كاهش خواهد يافت.
كاهش ۵۰ درصدي توليد فولاد
اثرات منفي كاهش توليد گاز، يقه صنعت را نيز خواهد گرفت در سال گذشته ميزان مصرف گاز در بخش صنعت حدود ۱۷۰ ميليون مترمكعب اعلام شد و با توجه به كمبود منابع گازي يكي از صنايعي كه با مشكلات فراواني براي تامين سوخت مواجه خواهد بود، صنعت فولاد است. ميزان گاز مصرفي اين صنعت ۴۳ ميليون مترمكعب برآورد ميشود. با كمبود گاز در كشور، فولادسازي مباركه اخيراً اعلام كرد كه با كاهش دريافت سوخت ميزان توليد فولاد نيز كاهش خواهد يافت، فولاد سازي برخلاف نيروگاه برق حرارتي نميتواند از سوخت مايع براي فعاليت خود استفاده كند،بنا به آمارهاي اعلام شده اين شركت در سال گذشته نزديك به ۵۰ روز گاز كمتري دريافت كرد، ساير شركتهاي توليد فولاد نيز با اين مشكلات مواجه هستند و كاهش توليد در اين صنعت ميتواند درآمدهاي فولادسازان را كاهش دهد.
سهم نيروگاههاي برق حرارتي تقريبا صفر است
ميزان مصرف گاز در نيروگاههاي برق حرارتي روزانه حدود ۲۰۰ ميليون مترمكعب است اين ميزان برابر است با كمبود روزانه گاز در شبكه به عبارت ديگر در صورت تامين سوخت ساير بخشها عملا سوختي براي نيروگاه برق وجود ندارد،نيروگاههاي برق حرارتي ميتوانند از سوخت مايع استفاده كنند اما به دليل قيمت بيشتر نسبت به گاز و افزايش هزينه تعميرات، وزارت نيرو تمايل چنداني به استفاده از سوخت مايع ندارد از سوي ديگر به دليل آلايندگي فراوان،محيط زيست نيز محدوديتهاي براي مصرف سوخت مايع تعريف كرده است، با توجه به كمبود گاز در شبكه استفاده از سوخت مايع امري اجتنابناپذير در نيروگاهها است و شايد در بهترين حالت بتوان ۵۰ درصد سوخت نيروگاههاي برق را گاز تامين كرد.