پيام نفت -رسانه خبري تحليلي نفت، گاز و انرژي : وقاهت بي حد روسيه تزاري در قرارداد 1907 سن پترزبورگ
جمعه، 16 مهر 1400 - 08:40 کد خبر:47675
پيام نفت:
قرارداد 1907 (در تاريخ ۳۱ اوت ۱۹۰۷م/ ۲۱رجب ۱۳۲۵ قمري/ ۹ شهريور ۱۲۸۶)، در سن‌پطرزبورگ پايتخت روسيه بين دولت‌هاي روس و انگليس در مورد تقسيم ايران به امضا رسيد
قرارداد 1907
به موجب اين قرارداد ايران به سه منطقه تقسيم شد. قسمت شمال تحت نفوذ روسيه، قسمت جنوب تحت نفوذ بريتانيا و يك منطقه هم بي‌طرف.
حوزۀ نفوذ روسيه در ايران از قصر شيرين و اصفهان و يزد و خواف ميگذشت و به برخوردگاه مرز ايران و روسيه و افغانستان مي‌رسيد.
حوزۀ نفوذ انگلستان شامل جنوب شرقي ايران در شرق خطي كه از بندر عباس به كرمان و بيرجند مي‌رسيد، قرار داشت. منطقه بيطرفي نيز تحت نفوذ حكومت مركزي ايران بود.
دولت‌هاي انگلستان و روسيه قرار گذاشتند كه هيچ‌كدام در حوزۀ نفوذ ديگري امتيازي نگيرند ولي شهروندان‌شان ميتوانستند در منطقه بي‌طرف هم امتياز بگيرند.
پس از آغاز جنگ جهاني اول به سبب نفوذ آلمان در ايران كشورهاي انگلستان و روسيه منطقه بي‌طرف را هم با بستن قرارداد 1915 بين خود تقسيم كردند. ولي بعد از انقلاب اكتبر 1917 روسيه و سقوط حكومت تزاري رژيم جديد در سال 1918 قرارداد 1915 را رسماً لغو كرد.
اين قرارداد در زمان نخست‌وزيري امين‌السلطان اتابك در سن‌پطرزبورگ، پايتخت روسيه، به امضاي ايزولسكي وزير خارجه روسيه و نيكلسون سفير كبير انگلستان در روسيه رسيد.
انعقاد قرارداد 1907 خدشهاي جبرانناپذير بر استقلال ايران وارد آورد و زمينهساز توافقاتي شد كه در سال‌هاي بعد ميان انگلستان و روسيه صورت گرفت.
قرارداد 1907
اين قرارداد مربوط به اساسي‌ترين موارد اختلاف دو قدرت روسيه و انگليس در آسيا، يعني تبت، افغانستان و ايران مي‌شد. بر اساس اين قرارداد، استعمارگران براي جلوگيري از اصطكاك منافع و درگيري، مناطقي از آسيا را همچون ملك شخصي خويش تقسيم كردند. در اين جهت، تبت زير نفوذ انگلستان و افغانستان زير نفوذ روسيه قرار گرفت و ايران به دو منطقه نفوذ و يك منطقه بي‌طرف تقسيم شد.
يكي از موارد بهت‌آور در مورد اين معاهده اين است كه دو كشور در مورد كشور سومي تصميم مي‌گيرند و تمام آب و خاك و منابع آن را همچون ملك شخصي بين خويش تقسيم مي‌كنند، بدون آنكه حتي به اين كشور اطلاع دهند.
اين قرارداد يكي از وقيحانه‌ترين سياست‌هاي استعماري روس و انگليس را به نمايش مي‌گذارد كه چگونه حاكميّت سياسي، استقلال و تماميّت ارضي يك كشور را ناديده گرفته و بر آن چنگ مي‌اندازند.
متن اين قرارداد شامل يك مقدمه و 5 ماده است. 2 ماده مهم و اساسي قرارداد 1907 به شرح زير است:
ماده اول
دولت بريتانيا متعهد مي‌شود در ماوراي خطي كه از قصر شيرين، اصفهان، يزد و كاخك گذشته و به نقطه‌اي از مرز ايران در محل تقاطع مرز روسيه و افغانستان منتهي مي‌شود، براي خود امتيازي، خواه سياسي باشد و خواه تجاري از قبيل امتياز راه آهن، بانك، تلگراف، راه‌هاي شوسه، حمل‌و‌نقل، بيمه و غيره تحصيل ننمايد و از اتباع انگليس يا دولت ثالث در تحصيل اين امتيازات پشتيباني نكند و در صورتي كه دولت روسيه در صدد تحصيل اين قبيل امتيازات در اين ناحيه باشد، دولت انگليس خواه مستقيم و خواه غيرمستقيم مخالفتي ابراز نكند. بديهي است محل‌هاي تعيين شده فوق قطعه‌اي است كه دولت بريتانيا متعهد مي‌شود در صدد تحصيل امتيازات فوق‌الذكر در آنجا نباشد.
ماده دوم
دولت روسيه از جانب خود متعهد مي‌شود در ماوراي خطي كه از مرز افغانستان از گزيك شروع شده و از بيرجند و كرمان گذشته و به بندر عباس منتهي مي‌شود، براي خود و اتباع خود و همچنين به نفع اتباع دولت ديگري، امتيازي خواه سياسي باشد و خواه تجاري از قبيل امتياز راه آهن، بانك، تلگراف، راه شوسه، حمل و نقل، بيمه و غيره تحصيل نكند و در صورتي كه دولت انگليس در صدد كسب اين امتيازات برآيد، دولت روسيه مستقيماً يا به طور غيرمستقيم مخالفتي با آن ننمايد. بديهي است محل تعيين شده فوق قطعه‌اي است كه دولت روسيه متعهد مي‌شود در آنجا در صدد تحصيل امتيازات فوق‌الذكر بر نيايد.
https://gama.ir/question/detail/9344