پيام نفت -رسانه خبري تحليلي نفت، گاز و انرژي : قربانيان غريب صنعت نفت
شنبه، 1 آذر 1399 - 20:57 کد خبر:45719
در آخرين روزهاي آبان ماه ۹۹، جزيره خارگ و اين درّ زيبا و يتيم خليج‌فارس شاهد مرگ غريبانه و خاموش دو فرزند خويش بود، مرگ‌هايي كه شايد اگر غفلت و بي‌توجهي را از دايره مديريت‌هايمان حذف مي‌كرديم هرگز اتفاق نمي‌افتاد...
پيام نفت:
به گزارش آژانس رويدادهاي مهم نفت و انرژي"نفت ما "، بعدازظهر روز پنجشنبه، ۲۹ آبان ۱۳۹۹ يكي از كارخانه‌هاي پتروشيمي جزيره خارگ دچار آتش سوزي شد. ساعتي پس از حادثه معاون اچ‌اس‌اي پتروشيمي خارگ با اعلام اين خبر گفت: "پتروشيمي جزيره خارگ دچار آتش سوزي شده و متاسفانه در پي اين حادثه يك نفر فوت و چند تن مصدوم شدند."
مجتبي يغمايي با اشاره به جزئيات و علت حادثه، مي‌گويد: "با توجه به اينكه از ديروز -روز چهارشنبه ۲۸ آّبان ماه- تاكنون در تعميرات اساسي هستيم و در ابتداي تعميرات اساسي برج‌هاي فرايندي تخليه مي‌شوند و به دليل اينكه مقداري هيدروكربن در مسير وجود داشته و به سمت آبراهه رفته و به يك منبع حرارتي رسيده شاهد آتش‌سوزي بوديم."
مي‌دانيم كه بسياري از هيدروكربن‌ها بسيار قابل اشتعال هستند، بنابراين براي جلوگيري از صدمه، افراد و يا محيط‌هايي كه با اين ماده سروكار دارند بايد مراقب باشند. اما واقعيت اين است كه اصل ايمني در سازوكارها و چرخه راه‌اندازي، توليد و بهره‌برداري مغفول مانده است.
پيش از آغاز هر فرآيندي بايد مسير كاملاً تخليه و ايمن شود و همچنين با گاز نيتروژن، پرج يا پرجينگ (پاكسازي مسير عبوري) انجام شود و پس از آن هر نقطه‌اي كه قرار است كار گرم (كاري كه در اثر انجام آن جرقه، حرارت مورد استفاده يا حرارت توليد شده به مقداري باشد كه سبب شعله ور شدن مايعات، بخارها، گازهاي قابل اشتعال يا هر ماده سوختني ديگري شود) مانند جوشكاري صورت بگيرد بايست حتماً تست گاز (Gas test) انجام شود. (ايزولاسيون)
به گفته‌ي كارشناسان HSE هنگام انجام تعميرات اساسي يا اورهال در پروژه‌هاي نفتي بايد مطمئن بود كه فرايندهاي مربوط به ايزولاسيون و خنثي‌سازي با دقت و به شكل ايمن انجام شده است. در واقع، انجام كار گرم يا هر نوع فرآيند ديگري در سايت‌هاي فرآيندي شركتهاي پتروشيمي نفت و گاز نياز به Permit با امضاء و تاييد بهره‌بردار و واحد ايمني دارد كه تمام موارد مربوط به سلامت و ايمني يا حفاظت فردي (PPE) و همه مسائل ديگر اعم از موارد مربوط به پيشگيري از حوادث و خسارات مالي و جاني در آن لحاظ مي‌شود.
مجموعه‌اي از اشكالات موجب بروز حادثه مي‌شود
يك حادثه تنها به دليل نقص در يك آيتم اتفاق نمي‌افتد بلكه مجموعه‌اي از اشكالات موجب بروز حادثه مي‌شود. در مجموع هر اتفاقي كه در صنايع نفت و گاز رخ مي‌دهد به اين دليل است كه يك جايي ايمني ناديده گرفته شده است و اگر تمام موارد مربوط به ايمني لحاظ شود وقوع حادثه در مجتمع‌هاي نفت و گاز بسيار بعيد و دور از انتظار بوده و همچنين احتمال انفجارها و يا آتش‌سوزي‌هاي فاجعه‌باري مانند آنچه پيش از اين در بندر امام، خارگ و يا مجتمع پتروشيمي مارون شاهد آن بوده‌ايم بسيار كاهش مي‌يابد.
نحوه انجام ايزولاسيون توسط مسئول بهره‌برداري پالايشگاه تعيين مي‌شود كه بايد از انجام صحيح و ايمن بودن اين فرآيند اطمينان حاصل نمايد. حتي بعد از انجام ايزولاسيون نيز ممكن است ميزان كمي از مواد قابل اشتعال (گازها و سيالات) در مخازن و لوله‌ها وجود داشته باشد به همين دليل بايد همه قوانين مربوط به اين بخش بايستي كاملاً سخت‌گيرانه و بدون هيچ اغماضي اجرا شود.
در مورد آتش‌سوزي پتروشيمي خارگ نياز بوده كه عمليات خنثي‌سازي انجام شود به گونه‌اي كه گازهاي خطرناك ديگر از طريق تزريق گازهاي خنثي همچون نيتروژن بي‌اثر شوند تا موجب بروز حادثه نشود. اما متاسفانه اين اتفاق موجب بروز مصدوميت براي پنج نفر شد كه دو نفر از اين افراد جان باختند.
اولين حادثه، آخرين حادثه
با همه اين اوصاف مي‌دانيم كه اولين حادثه، مي‌تواند آخرين حادثه باشد و راه‌حل عقلاني و منطقي آن است كه درجه ايمني و ضريب اطمينان را هرچه بالاتر ببريم. زيرا يك اتفاق در اثر كوچك‌ترين سهل‌انگاري مي‌تواند به حوادث مرگبار و فاجعه آميزي ختم شود.
بر اساس مدل پنير سوئيسي (Swiss cheese model) خطاها و رويدادها معمولاً چندعاملي هستند و بروز يك حادثه به سبب بروز همزمان چند خطا در لايه‌هاي امنيتي و حفاظتي و يا انجام نشدن برخي از اقدامات محافظتي سيستم، و يا موارد مربوط به پرسنل (خطاي انساني) است.
ورود دستگاه قضا براي بررسي حادثه
بنا به اظهارات رييس دادگستري خارگ براي موضوع آتش‌سوزي در يكي از كارخانه‌هاي پتروشيمي جزيره خارگ پرونده قضايي تشكيل شده و بلافاصله دستگاه قضايي جهت بررسي موضوع و دستورات قضايي به قضيه ورود كرده است، رضا حاجب فرد، با بيان اينكه نشت مواد نفتي موجب ايجاد انفجار و آتش سوزي شده است، عنوان كرده "دستورات قضايي براي تشكيل پرونده انجام شده و جهت بررسي دقيق‌تر علت وقوع حادثه كارشناس و بازرسين مربوطه به محل اعزام خواهند شد.
وي همچنين تاكيد كرده است كه "اين موضوع به دقت بررسي خواهد شد و در صورت احراز هر گونه تقصير و يا سهل انگاري از ناحيه شخص يا اشخاصي در بروز حادثه ياد شده، مسببين تحت تعقيب كيفري قرار خواهند گرفت." اما آيا هر يك از اين اقدامات كه پس از بروز حادثه انجام مي‌شوند مي‌توانند جان‌هاي عزيز دو نفر قرباني اين حادثه را به خانواده‌هايشان برگرداند؟
اتفاقات تلخي چون حادثه اخير در مجتمع پتروشيمي خارگ، كه منجر به مرگ دو نفر از فرزندان اين مرزوبوم شد، از جمله حوادث پرتكرار و غم‌انگيزي است كه مرتباً در كارخانجات، پتروشيمي‌ها و ديگر محيط‌هاي كارگاهي يا صنعتي رخ مي‌دهد. مردادماه سال جاري نيز حادثه آتش‌سوزي در كارخانه سيمان دشتستان موجب مصدوميت ۶ نفر شد كه متاسفانه يكي از آنان جان باخت. لذا ضرورت دارد مبحث ايمني و اصول و ضوابط آن بيش از پيش مورد توجه قرار بگيرد.
منبع: ايسنا