ايرنا نوشت : شيوع ويروس كرونا بخشي از ظرفيت‌هاي اقتصادي چين را تحت تاثير منفي قرار داده است. با اينحال تحليلگران تاكيد دارند برخلاف تصور مقام‌هاي كاخ سفيد، عميق‌تر شدن ركود اقتصادي پكن به نفع ايالات متحده تمام نمي‌شود زيرا بخشي از بحران به داخل اقتصادهاي بزرگ جهان سرايت خواهد كرد.

شايد هيچ كشوري در جهان به اندازه ايالات متحده از شيوع سريع يك بيماري حاد در چين كه به سرعت جنبه بين المللي پيدا كرد، خوشحال نشده است. پس از مدت‌ها كه كاخ سفيد احساس مي‌كرد اقتصاد چين با سرعتي شگرف در حال سبقت گرفتن از ايالات متحده است، حال ويروس كرونا باعث شد تا از نرخ رشد اين كشور كاسته شود. جالب اين است كه ويروس زماني ظاهر شد كه ايالات متحده رونق اقتصادي را تجربه مي‌كند و تنها نقطه قوت «دونالد ترامپ» بهبود فضاي اقتصادي، تجاري و كسب و كار اين كشور است.

تعطيلي برخي شهرهاي چين، محدوديت‌هاي شديد هوايي و زميني در مورد سفر شهروندان، كاهش شديد نرخ گردشگري داخلي و خارجي آن هم در روزهاي مصادف با تعطيلات سال نو چيني در كنار بسته شدن برخي شركت‌ها و كارخانه‌ها و خروج بسياري از شركت‌ها و كاركنان خارجي بنگاه‌هاي بزرگ بين‌المللي از اين كشور گوشه‌اي از پيامدهاي شيوع كرونا در اقتصاد دوم جهان است. رشد اقتصادي پكن با اينكه سال گذشته نسبت به قبل كاهش داشت، به بيش از ۶.۵ درصد رسيده بود. اكنون ترس جهاني از اين بيماري موجب كاهش پيش بيني‌ها شد و گفته مي‌شود پكن پس از چند دهه رشد سرسام آور، رشدي كمتر از ۵ درصد را تجربه خواهد كرد.

شرايط بزرگترين توليدكننده و بازار مصرف جهان

در حالي كه ويروس كرونا تنها دربخش‌هايي از چين شيوع وسيع داشته، هياهوي رسانه‌اي در مورد آن موجب شده است تا اقتصاد جهاني خود را براي ركود آماده سازد. شانزده شهر چين با حدود ۵۰ ميليون نفر جمعيت در شرايط اضطراري محبوس هستند، اما محدود شدن پرواز هواپيماها ۱۴ استان اين كشور را كه حدود دو سوم بازده اقتصاد چين را در اختيار دارند در شرايط نيمه تعطيل قرار داده است. به اعتقاد بسياري از تحليلگران كوچك شمردن جايگاه اقتصاد چين غيرممكن است.

انديشكده آمريكايي «موسسه جهاني مكنزي» در گزارشي نوشت، انحصارگراترين كشور جهان تقريباً در همه بخش‌هاي اقتصاد ادغام شده و خود را به عنوان بزرگترين توليدكننده جهان شناسانده و در مقابل بزرگترين واردكننده نفت خام شده است. گردشگران چيني ولخرج‌ترين مسافران در عرصه بين المللي هستند. آنها براي حدود ۱۵۰ ميليون سفر خارجي در سال ۲۰۱۸ بيش از ۲۷۰ ميليارد دلار هزينه كردند. مهم‌تر از همه آنكه جمعيت بيش از ۱.۳ ميلياردي اين كشور بزرگترين بازار مصرف جهان را تشكيل مي‌دهد كه در آن انواع كالاي لوكس و مصرفي مشتري دارد.

در چنين شرايطي نام چين براي اقتصاد جهاني به برندي مهم تبديل شده و توليدكنندگان برتر جهان از خودروسازي‌هاي ژاپن و شركت‌هاي نفتي تا اپل آمريكا و حتي بسياري از رستوران‌هاي زنجيره‌اي آمريكايي هم در آن فعال هستند.

به گزارش نشريه «تايم»، صنعت گردشگري در اين شرايط لطمه جدي ديده است. در شهر ووهان تقريباً همه در خانه مي‌مانند و خيابان‌ها خالي است. تايلند به عنوان يكي از مهمترين مقاصد گردشگري چيني‌ها اعلام كرده است در سه ماه آينده تعداد مسافران آن دو ميليون نفر كمتر مي‌شود. پيش‌بيني شده اگر دولت چين مقررات سختگيرانه سفر را براي ۶ ماه تمديد كند، در حوزه گردشگري حدود ۸۳ ميليارد دلار يعني معادل ۰.۱ درصد از رشد اقتصاد جهاني كاسته مي‌شود.

با وجود اين اتفاقات ناخوشايند، «اسوار پراساد» استاد اقتصاد در دانشگاه كرنل اعتقاد دارد شيوع اين بيماري بر شركت‌هاي چندمليتي در زمينه اصلاح زنجيره عرضه تأثير مي‌گذارد. البته ممكن است كه به علت افزايش دستمزد، كالاها گرانتر شوند.  ناظران شرايط كنوني را با سال ۲۰۰۲ و شيوع سارس مقايسه مي‌كنند كه تاثير عميقي بر اقتصاد چين داشت. از ديدگاه برخي تحليلگران، اقتصاد چين در مقايسه با آن سال، بسيار بزرگتر و داراي موقعيت محكم‌تري شده است، بنابراين وقوع يك شوك در اين كشور، مي‌تواند تأثير قابل توجهي را بر سرتاسر جهان داشته باشد.

آمريكا به جاي خوشحالي بايد نگران انتشار ركود باشد

نمي‌توان اين اصل را ناديده گرفت كه ركود در چين به نفع آمريكا تمام خواهد شد، اما ناديده گرفتن اثرات اين ركود بر كل اقتصاد جهان و حتي ايالات متحده نشان از بي‌توجهي به همه جنبه‌هاي موضوع دارد.

برخي مقام‌هاي دولت آمريكا به اندازه‌اي از اين شرايط شادمان شدند كه نتوانستند خوشحالي خود را پنهان كنند. وزير تجارت آمريكا در اظهارنظري جنجالي كه مورد انتقاد بسياري از كارشناسان اقتصادي و بهداشتي جهان قرار گرفت، عنوان داشت شيوع ويروس كرونا در چين كه هزاران نفر را مبتلا كرده و جان بيش از ۲۰۰ نفر را گرفته است، موجب تقويت اقتصاد آمريكا مي‌شود.

«ويلبر راس» گفت: من معتقدم اين اتفاق به بازگشت مشاغل به آمريكاي شمالي كمك مي‌كند. برخي از اين شغل‌ها به آمريكا باز مي‌گردند. اين سخن مقام كاخ سفيد حتي صداي نمايندگان مجلس آمريكا را درآورده است. يك نماينده دموكرات كنگره، با صراحت در پيامي پاسخ داد كه كشته شدن صدها انسان راه مناسبي براي پول درآوردن نيست.

تارنماي مركز خبري پژوهشي «نشنال اينترست» در گزارشي به اين پرسش پاسخ داد كه آيا اين ويروس مي‌تواند به اقتصاد ايالات متحده كمك كند؟ طبق اين تحليل، راس فكر مي‌كند پاسخ سؤال فوق، مثبت است. در سه سال گذشته چالش اصلي دولت ترامپ در تدوين سياست اقتصادي انزواگرايي و جزيره‌اي شدن، بوده است. به جاي اينكه جهان شاهد همگرايي و در هم تنيدگي بيشتر آمريكا در اقتصاد جهان باشد، ترامپ مسيري را انتخاب كرد تا بقيه جهان را تحت تأثير قرار دهد. وي هيچ توجهي به موضوع سرايت چالش‌هاي اقتصادي جهان به درون آمريكا نداشت.

وزير تجارت آمريكا اكنون ويروس كرونا را همچون ويروس كشنده سارس مي‌بيند و آن را دليلي براي اصلاح نقش چين در نظام عرضه جهاني كالا مي‌داند. از ديدگاه او چنين امري باعث خروج سرمايه گذاري‌ها از چين به داخل ايالات متحده مي‌شود كه نتيجه آن افزايش تعداد شغل و دستمزد خواهد بود. به اعتقاد كارشناسان گويا وزير تجارت آمريكا نقش جهاني اقتصاد چين را فراموش كرده است. اين كشور در دهه اخير موتور رشد اقتصاد جهان و بزرگ‌ترين تأمين كننده كالا براي دنيا بوده است. هر گونه تنش براي اقتصاد چين مي‌تواند به اقتصادهاي بزرگ سرايت كند؛ همچنين تنش‌ها به صادركنندگان بزرگ كالا به چين هم منتقل خواهند شد.

به نظر مي‌رسد مقام آمريكايي آسيب‌هاي اين پديده بر چرخه اعتبارات جهاني و تأثير آن بر بازار مالي آمريكا و جهان را ناديده گرفته است. وي حتي آثار ناشي از اختلال در توانايي عرضه چيني‌ها براي شركت‌هاي بزرگ آمريكايي مانند اپل را بي‌اهميت مي‌داند. راس در حالي از جابجايي سرمايه‌ها از چين به آمريكا سخن مي‌گويد كه توجهي به بالا رفتن هزينه‌هاي كار و كارگر در ايالات متحده ندارد كه موجب گران تمام شدن كالا مي‌شود. مهم‌ترين دليلي كه باعث حركت سرمايه‌ها از آمريكا به چين، تايلند، ويتنام و ديگر كشورها شده بود دستمزدهاي پايين كارگران بود.

برخلاف اظهارات وزير تجارت آمريكا، «جرومي پاول» رئيس فدرال ريزرو آمريكا بر اين اعتقاد است كه شرايط اقتصاد چين براي جهان بسيار مهم است. هنگامي كه سرعت رشد اين كشور كم شود همه جهان آن را احساس خواهد كرد. ممكن است آمريكا همچون همسايگان چين تحت تأثير قرار نگيرد اما واشنگتن همچون پايتخت‌هاي اروپايي آن را لمس مي‌كند.

بنابر تحليل اين مركز پژوهشي، جاي تأسف دارد كه اين وزير دولت ترامپ چيز زيادي از جنگ تجاري آمريكا و چين نياموخته است. برآورد صندوق بين المللي پول از تأثير جنگ تجاري دو كشور  نشان مي‌دهد در شرايطي كه ۷۵ رصد اقتصاد جهاني در سال ۲۰۱۸ رشد را تجربه كرد، اما ۹۰ درصد جهان در حال تجربه ركود اقتصادي است. بنابراين هر دليلي كه بتوان براي تأثير مثبت ويروس كرونا بر رشد اقتصاد آمريكا بيان كرد چندان با واقعيت همخوان نخواهد بود.