بر اين اساس فعالان صنعت پتروشيمي در حالي به جذب سرمايهاي 20 تا 22 ميليارد دلاري براي صنايع مياندستي و تكميلي پتروشيمي با ورود سرمايهگذاران خارجي اميدوار هستند كه مديرعامل شركت ملي صنايع پتروشيمي ايران، مدتزمان مورد نياز براي اجرايي شدن تفاهمنامههاي امضا شده با شركتهاي بينالمللي را به شرايط سياسي كشور وابسته دانست و در شرايط مساعد سياسي چيزي بيش از يك سال ارزيابي كرد. معاون وزير نفت در امور پتروشيمي روز گذشته در نشستي خبري از امضاي تفاهمنامه با شركتهاي توتال و لينده در دوره پسابرجام خبر داد و گفت: در آينده دو تفاهمنامه ديگر با شركتهاي خارجي فعال در صنعت پتروشيمي امضا خواهد شد. مرضيه شاهدايي با اعلام اين خبر در رابطه با برنامههاي در نظر گرفته شده براي تكميل زنجيره صنعت پتروشيمي در همكاري با طرفهاي خارجي و اقدامات صورت گرفته براي پيشگيري از خامفروشي در اين صنعت، گفت: «صنعت پتروشيمي بهرغم اينكه بهصورت طبيعي از خامفروشي نفت و گاز با تبديل آنها به موادي مانند اوره متانول و... پيشگيري ميكند، با اين حال ممكن است در مراحل مختلف توليد دچار خامفروشي شود. براي مثال اگر ما اتانول و متانول را توليد كنيم و آن را به فروش برسانيم نوعي خامفروشي در صنعت پتروشيمي به شمار ميرود؛ چراكه امروز در دنيا زنجيره توليد در صنعت پتروشيمي تكميل شده است؛ به اين معنا كه متانول توليد شده در مراحل بعدي به موادي با ارزش افزوده بالاتر تبديل ميشود، بنابراين فروش مستقيم مادهاي مانند متانول، خامفروشي به شمار ميرود.» شاهدايي در ادامه گفت: «ما با توجه به خوراكهاي گازي كه در كشور داريم و همچنين توليدات بالايي كه در زمينه متانول داريم، در تلاش هستيم يكي از تكنولوژيهاي روز دنيا كه تبديل گاز به اورفيل (اتيلن و پروپيلن) است را وارد كشور كنيم، تكنولوژي تبديل گاز به متانول نيز از ديگر روشهايي است كه متانول را تبديل به پروپيلن و اتيلن ميكند و ما درصدد وارد كردن اين تكنولوژيها به كشور هستيم تا ارزش افزوده بالاتري ايجاد كنيم». شاهدايي با اشاره به اينكه در صنعت پتروشيمي اقداماتي براي تكميل زنجيره از سالهاي گذشته آغاز شده است، ميگويد: «در حال حاضر نيز طرحهايي كه از سوي سرمايهگذاران مورد استقبال قرار ميگيرد اين است كه واحدهايي را تاسيس كنند تا با تركيب آنها بتوان زنجيره توليد را تكميل كرد و به سراغ توليد محصولاتي رفت كه خوراك محصولات پاييندست را به توليد ميرساند.»
به گفته شاهدايي سياستگذاري شركت ملي پتروشيمي در زمينه تكميل زنجيره توليد محصولات پتروشيمي با ورود سرمايهگذاران خارجي اين است كه «هيچ طرحي بهصورت توليد مواد پايه در اختيار طرفهاي خارجي قرار نگيرد.» معاون وزير نفت در امور پتروشيمي در ادامه گفت: «در واقع ما خوراك را به شركتهايي خواهيم داد كه تنها به توليد مواد پايه مشغول نيستند، بلكه مواد مياني و مواد تكميلي را كه نياز پاييندست هستند توليد و تامين ميكنند.»
به گفته شاهدايي اگرچه شرايط امسال صنعت پتروشيمي كشور متفاوت با گذشته است و شركتهاي مطرح خارجي بسياري با «قطب آينده صنعت پتروشيمي» خواندن ايران تمايل خود را براي مشاركت و سرمايهگذاري در طرحهاي صنعت پتروشيمي كشور اعلام ميكنند، «تنها اگر روابط سياسي و بينالمللي كشور با بهبود همراه باشد و در مسير تحقق اهداف برجام حركت كنيم، ميتوانيم به محقق شدن سرمايهگذاريها اميدوار باشيم.»
شاهدايي درباره سقف قرارداد با دو شركت توتال و لينده نيز گفت: سقف تفاهمنامه با توتال هنوز مشخص نشده و اين شركت فقط ميخواست در زمينه تامين خوراك مطمئن باشد كه ما خوراك اتان و مايع را به آنها معرفي كرديم و همچنين قرار شد كه طرح و زنجيره توليد را اعلام كنند تا مباحث فيزيكي طرح از شروع تا پايان زنجيره تكميل تصويب و مشخص شود. وي تفاهمنامه شركت لينده را با شركت پتروشيمي كيان عنوان كرد و درباره تفاهمنامههايي كه قرار است در آينده امضا شود، گفت: با توجه به شرايط جهاني و تا زماني كه تفاهمنامه امضا نشده نميتوانم نام دو شركت را اعلام كنم.
تشريح كارنامه پروشيمي دولت از زبان خانم معاون
معاون وزير نفت در امور پتروشيمي در ادامه اين نشست خبري با تشريح كارنامه دولت يازدهم در صنعت پتروشيمي گفت: «توليد محصولات پتروشيمي در سه سال گذشته فعاليت دولت يازدهم 5/ 15 درصد رشد داشته است و پتروشيمي كاوه بهعنوان بزرگترين واحد توليد متانول جهان در سال 1396 و تا پايان دولت يازدهم به بهرهبرداري خواهد رسيد.» به گفته شاهدايي، پس از اجراي برنامه جامع اقدام مشترك(برجام)، راههاي مسدود شده صادراتي باز شد و در سه سال گذشته ميزان صادرات پتروشيمي 46 درصد و در يك سال گذشته 11 درصد رشد داشته است. معاون وزير نفت با بيان اينكه ظرفيت نصب شده توليد محصولات پتروشيمي هماكنون به 60 ميليون تن در سال رسيده است، گفت: اين ظرفيت تا پنج سال آينده به ١٠٠ ميليون و تا 10 سال آينده به 140 ميليون تن خواهد رسيد.
شاهدايي سالهاي ٩٥ و ٩٦ را براي صنعت پتروشيمي استثنايي توصيف كرد و گفت: در طول اين دو سال طرحهاي قابل توجهي در صنعت پتروشيمي به بهرهبرداري خواهد رسيد. وي به طرحهاي تخت جمشيد ماهشهر، پتروشيمي لرستان، اسيد سولفوريك اروميه، فاز ٢ كاويان، اوره و آمونياك مرودشت، اتيلن گلايكول مرواريد و همچنين پتروشيمي مهاباد اشاره كرد و گفت: اين هفت طرح با سرمايهگذاري حدود ٢٢٠٠ ميليون يورو، حدود 4 ميليون تن به ظرفيت توليد محصولات پتروشيمي ميافزايد. شاهدايي ادامه داد: از هفت طرح يادشده كه به بهرهبرداري رسيدهاند، پنج طرح افتتاح شده و دو طرح ديگر هم در حال توليد و صادرات و آماده افتتاح است.
معاون وزير نفت در امور پتروشيمي خبر داد: تا پايان امسال هفت طرح ديگر شامل فاز ١ و ٢ خط لوله اتيلن غرب، فاز ٢ پتروشيمي كارون، پلياتيلن كردستان، فاز ٣ پرديس، پتروشيمي انتخاب (پلياستايرن)، پتروشيمي تخت جمشيد پارس عسلويه و پتروشيمي دالاهو تكميل و به مرحله بهرهبرداري ميرسد.به گفته شاهدايي، با مجموع طرحهايي كه در برنامهريزي افتتاح قرار دارد، ٢ ميليون و ٥٠٠ هزار تن به ظرفيت توليد محصولات پتروشيمي اضافه ميشود و در پايان امسال ٦ ميليون و ٥٠٠ هزار تن به ظرفيت توليد محصولات پتروشيمي افزوده ميشود و ارزش مجموع سرمايهگذاري طرحهايي كه امسال افتتاح ميشود، 5/ 4 ميليارد يورو است.
مشوقهاي دولت براي جذب سرمايه 20ميليارد دلاري
معاون وزير نفت درباره جذب سرمايهگذاري براي تكميل طرحهاي نيمه كاره صنعت پتروشيمي گفت: 55 طرح نيمهكاره در صنعت پتروشيمي وجود دارد كه 15 واحد در امسال و سال آتي راهاندازي خواهد شد. وي افزود: براي تكميل 40 طرح باقيمانده به 20 تا 22 ميليارد يورو منابع مالي نياز است تا بتوانيم آنها را تا پنج سال آينده راهاندازي كنيم. مديرعامل شركت ملي صنايع پتروشيمي با بيان اينكه منابع مالي موجود در كشور براي تكميل اين طرحها كافي نيست، گفت: تلاش ميشود با اعطاي مشوقهايي، سرمايهگذاران داخلي و خارجي در صنعت پتروشيمي حضور يابند.
وي با بيان اينكه جذب سرمايه خارجي امري ضروري براي توسعه پتروشيمي است، اضافه كرد: از طريق اقدامهايي مانند تثبيت نرخ خوراك بر اساس فرمول شناور تا 10 سال آينده، تلاش ميشود تكليف سرمايهگذاران براي ورود به صنعت پتروشيمي كشور مشخص شود. به گفته شاهدايي از ديگر تمهيدهاي اتخاذ شده؛ ايجاد هابهاي جديد پتروشيمي است تا بهعنوان مناطق ويژه پتروشيمي ايجاد شود و سرمايهگذاران هم بتوانند از مزيتهاي منطقه ويژه برخوردار شوند. شاهدايي گفت: هابهاي جديد پتروشيمي چابهار و انرژي پارسيان در حال شكلگيري است و منطقه جاسك هم در آينده نزديك به مناطق توسعه صنعت پتروشيمي اضافه ميشود، درواقع براساس آمايش سرزمين صورتگرفته از سوي متخصصان شركت ملي پتروشيمي، مناطقي كه قابليت رشد صنعت پتروشيمي را دارند شناسايي و مجوز برخي از طرحهاي آنها نيز صادر شده است. به گفته وي در سطح پالايشگاهها، با راهاندازي ستاره خليج فارس ميزان ال پي جي بيشتري خواهيم داشت كه ميتواند در اختيار سرمايهگذاران پتروشيمي قرار گيرد.مديرعامل شركت ملي صنايع پتروشيمي از ديگر شروط اين شركت براي حضور سرمايهگذاران خارجي را، حضور يك شركت ايراني در كنار آنها، استفاده از توانمنديهاي داخلي از جمله نيروهاي متخصص و تحصيلكرده، سازندگان، مشاوران و پيمانكاران و تكميل زنجيره ارزش محصولات پتروشيمي برشمرد.
شاهدايي همچنين به تلاش براي يكپارچهسازي صادرات محصولات پتروشيمي در كشور اشاره كرد و ادامه داد: در گذشته ايران در صادرات محصولات پتروشيمي، قيمت تعيين كرده و سياستگذاري ميكرد، اما اكنون اين فرصتها از دست رفته است. معاون وزير نفت افزود: پس از خصوصيسازي هر شركت بهصورت جداگانه اقدام به صادرات كرده است كه در برخي موارد منجر به رقابت در بازارهاي جهاني و وضع قوانين ضد دامپينگ عليه محصولات صادراتي كشورمان شده است. مديرعامل شركت ملي صنايع پتروشيمي اضافه كرد: در طرح جديد تجميع صادرات محصولات پتروشيمي كه به منظور رسيدن به جايگاه قبلي در حوزه صادرات در دست بررسي است، اجباري براي ورود همه شركتهاي خصوصي وجود ندارد، اما در مجموع شركتهاي مختلف از آن استقبال كردهاند.