خبرآنلاين: جمشيد پژويان، استاد دانشگاه اجراي صحيح قانون ماليات بر مجموع درآمد را بهترين راه براي شناسايي ثروتمندان مي‌داند..
با گذشت كمتر از 5 سال از آغاز اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها، اين طرح كه در ابتدا با دست و سوت و هورا همراهي شد، به بن‌بستي بزرگ خورده و دولت يازدهم را با مشكل مواجه كرده است؛ مشكلاتي از قبيل نبود بودجه و اجراي نيم‌بند قانون هدفمندي.
دولت روحاني به منظور جبران نسبي عملكرد ضعيف دولت قبلي، يارانه برخي از ساكنان خارج از كشور و ثروتمندان داخلي را با عملكردي ميانه رو قطع كرده است؛ تا جايي كه گفته مي‌شود تا پايان سال نيز يارانه 6 ميليون نفر نيز قطع خواهد شد.
جمشيد پژويان، كارشناس اقتصادي و استاد دانشگاه كه عده‌اي او را تئوريسين هدفمندسازي يارانه‌ها در دولت نهم مي‌دانند، در اين باره نظرات خواندني زياد دارد. آنچه در ادامه مي‌خوانيد، مشروح گفت‌وگوي خبرگزاري خبرآنلاين با پژويان است.
* دولت اخيرا شروع به حذف برخي از دهك‌هاي درآمدي از ليست يارانه‌بگيران كرده است. به نظر شما، بهترين روش شناسايي كساني كه مناسب اين حدف هستند، چه مكانيزمي است؟
ببينيد، دولت اول بايد ماليات مجموع درآمد را اجرايي كند و پايه آن را تصويب و اجرا كند و قوانين مناسبي براي شناسايي بگذارد؛ بعد از اجراي اين نوع ماليات، خودبه‌خود كار شناسايي ثروتمندان قابل انجام است و درصد وقوع خطا پايين مي‌آيد. هدف اصلي در اين طرح، واقعي كردن قيمت‌ها بود.
يكي از عوامل بسيار مهم در عدم كارايي اقتصاد ما، به‌هم ريختگي و در هم ريختگي قيمت‌هاست كه اين مساله در حامل‌هاي انرژي بيشتر ديده مي‌شود و در واقع هدفمندي يارانه‌ها با اين هدف آغاز شد. اما بايد در ادامه راهكار‌هايي فراهم مي‌شد كه بخش توليد تشويق به سرمايه‌گذاري مجدد شود و تكنولوژي را به سمت صرفه‌جويي و استفاده از انرژي بهتر و برتر ببرد، اما در اين زمينه كوتاهي شد.
* شما فكر مي‌كنيد چرا دولت درباره حذف يارانه‌بگيران آن‌طور كه بايد، اطلاع‌رساني نكرد؟
به نظر مي‌رسد دولت با شك و ترديد يارانه ثروتمندان را قطع كرده است. دولت نبايد ماليات مجموع درآمد را كه در لايحه مالياتي بود، خارج مي‌كرد. در اعلام قطع يارانه ثروتمندان نيز نابساماني‌هايي وجود دارد و معتقدم محافظه‌كاري مي‌شود و مقداري نگراني از كاهش محبوبيت دولت در بين مردم وجود دارد. از طرفي، دولت هم مي‌داند كه نمي‌توانند همه ثروتمندان را به آن شكلي كه بايد، شناسايي كند.
* چرا پس از گذشت 5 از اجرايي شدن اين قانون، حالا به وضعيتي رسيده‌ايم كه دولت مجبور به تغييرات عمده در نحوه اجراي اين قانون است؟
با روي كار آمدن دولت يازدهم بحث بر سر اينكه يارانه‌ها ادامه پيدا كند يا خير، ادامه يافت و سپس موضوع تنها به ادامه روند پرداخت يارانه متمركز شد. به نظر مي‌رسد دولت بايد به فكر اصلاح فرآيند پرداخت يارانه و عمل به هدف اصلي كه اصلاح قيمت‌ها و واقعي‌سازي آنها است، بيفتد؛ البته افزايش‌هايي در قيمت‌ها دادند، اما حتي به نسبت نرخ تورم نيز عمل موثر قابل مشاهده و اندازه‌گيري نكرده‌اند.
* ولي آمارها به خوبي نشان مي‌دهد كه سير تورم 40 درصد و بالاتر مهار شده است؟
آمار تورم به جاي خود، ولي نياز است قيمت‌ها واقعي شود، زيرا اين عمل باعث ايجاد اصلاحات و جلب توجه در بخش توليد شده و واحد‌هاي توليدي را بر آن مي‌دارد كه از ماشين‌آلاتي با مصرف كمتر بهره ببرند و از دستگاه‌هايي استفاده كنند كه مصرف بهينه‌اي دارند و از طريق نرخ استهلاك نزولي اين كار به راحتي عملي است. البته سيستم بانكي نيز بايد اعتباراتي را براي بنگاه‌هايي كه به اندازه كافي نقدينگي براي واردات اين تكنولوژي‌ها ندارند، فراهم كند.
* فكر مي‌كنيد بهترين شيوه براي حذف يارانه‌بگيران چيست؟
در اقتصاد نظريه اي داريم كه در آن مي‌گويد يارانه بايد به صورتي پرداخت شود كه امكان خطاي نوع اول و دوم در حداقل باشد؛ اين خطاها شامل اين است كه اول نيازمندان از دريافت يارانه دور بمانند و دوم اينكه كساني كه بي‌نيازند، زير چتر يارانه بروند، و اين دو خطا بايد به حداقل برسد..
اين را هم در نظر داشته باشيد كه امكان خطاهاي قابل اتفاق در پرداخت يارانه‌ها وجود دارد. اينكه به اشتباه گروهي ثروتمند تلقي شوند و يارانه‌شان را قطع كنيم و يا يارانه عده‌اي ثروتمند را قطع كنيم، در حالي كه عده‌اي ثروتمندتر باقي مي‌مانند، مساله مهمي است.
* شما چه پيشنهادي در اين زمينه داريد؟
بهترين روش پرداخت يارانه به كساني كه نيازمند هستند و نحوه شناسايي افراد ثروتمند براي قطع يارانه‌شان، اين است كه دولت اول ماليات مجموع درآمد آنها را محاسبه كند و برپايه آن طرحي را تصويب و اجرا كند و قوانين مناسبي براي شناسايي بگذارد؛ بعد از اجراي اين نوع ماليات خودبه‌خود كار شناسايي ثروتمندان قابل انجام است و درصد وقوع خطا پايين مي‌آيد.
* رييس‌جمهور درباره پايان تحريم‌ها و برهم خوردن كسب‌وكار عده اي كه دلالان تحريم خوانده شدند، به مردم مژده داده است. چشم انداز شما درباره شرايط پس از تحريم چقدر اميدواركننده است؟
فكر مي‌كنم در شرايط موجود كه بحث حذف تحريم‌ها مطرح است و ورود ماشين‌آلات جديد مطرح مي‌شود، مجموعه اين اقدامات مفيد باشد. بايد اين را در نظر داشت در دولت قبل توجهي به بخش توليد نشد. شنيدم كه مي‌گفتند يارانه‌هايي به بخش توليد داده‌اند كه اگر چنين چيزي باشد، به كل خلاف هدف اصلي هدفمندي يارانه‌ها بوده است.