سيدمحسن قمصري در گفتگوي تفصيلي با شانا ضمن تشريح جزئيات مراحل واردات بنزين تصريح كرد كه بنزين وارداتي نسبت به ريفرميت پتروشيمي ها از هر نظر برتر است و در عين حال وابستگي كشور به بنزين وارداتي روز به روز كمتر مي شود.

باز هم خبر و گزارش از بنزين وارداتي! اين جمله را به مهندس قمصري مي گويم و اضافه مي كنم: "نمي دانم چرا؟ ولي به هرحال برخي رسانه ها بر مثبت جلوه دادن توليد بنزين در پتروشيمي ها و منفعت جويي عده اي در واردات بنزين اصرار دارند. خودتان مستحضريد اطلاع رساني بيشتر در چنين شرايطي اجتناب ناپذير است." 

مي گويد: "قاعدتا ما نيز موظف به اطلاع رساني هستيم، اما هدف برخي رسانه ها بيش از آن كه دلسوزي براي مردم باشد، مخالفت جويي است. در نمايشگاه نفت امسال، خبرنگاري در خصوص چرايي واردات بنزين و دليل استفاده نكردن از بنزين پتروشيمي ها سوال كرد؛ به او گفتم: شما هماني نيستيد كه در جريان توليد و توزيع بنزين پتروشيمي ها، از اين قضيه گله مند بوديد و مي پرسيديد چرا بنزين آلوده پتروشيمي در كشور توزيع مي شود؟! اين است كه مي گويم برخي رسانه ها، تاكيد مي كنم برخي رسانه ها، بيشتر در پي مخالفت جويي هستند!"  گفتگوي مشروح ما با سيدمحسن قمصري مدير امور بين الملل شركت ملي نفت ايران را در خصوص فرايند واردات بنزين در ادامه مي خوانيد: 

از ابتداي امسال تاكنون،  به طور متوسط چه ميزان بنزين وارد كشور شده است؟ 

درخواست شركت ملي پخش، تامين روزانه 10 ميليون ليتر بوده كه طي فروردين و ارديبهشت به صورت متوسط روزانه 6 ميليون ليتر وارد شده است.  

كيفيت بنزين وارداتي تا چه حد با استانداردها مطابقت دارد؟

بنزين وارداتي در مقايسه با بنزين توليدي پتروشيمي ها، مواد آروماتيك و تركيبات حلقوي كمتري دارد، گوگرد آن حدود 150 ppm و بنزن آن زير 2 درصد است؛ اكتان آن نيز بين 95 تا 98 است كه البته معيارهاي استاندارد، بنزين با اكتان 92 تا 95 را قابل قبول مي داند. البته در سال جاري با توجه به تعيين شاخصهاي شركت ملي پخش مبني بر گوگرد حدود 50 ppm و بنزن يك درصد، بنزين مرغوبتري به كشور وارد مي شود. 

بنزين توليدي پتروشيمي ها از لحاظ اين شاخص ها چه وضعي داشت؟ 

ببينيد طبيعي است وقتي توليد محصولي خاص از ابتدا در يك سيستم ديده نشود، آن سيستم در صورت توليد آن محصول نيز نمي تواند كيفيت كامل محصول توليدي را تضمين كند. در خصوص پتروشيمي ها هم وضع به همين ترتيب است. پتروشيمي ها با هدف توليد بنزين طراحي و ساخته نمي شوند و به اين دليل در توليد بنزين، تركيبات حلقوي تا حدود زيادي باقي مي ماند كه خطرساز است؛ ضمن اين كه بايد بپذيريم واحدهاي پتروشيمي در هيچ جاي دنيا، بنزين توليد نمي كنند. اما جا دارد اين نكته را نيز اضافه كنم؛ آلودگي هوا به خصوص در كلانشهرها تنها ناشي از توليد بنزين پتروشيمي ها نبود. بخشي از آلودگي هوا از موتورهاي فرسوده و قديمي بسياري از خودروهاي درحال تردد نشات مي گيرد كه به دليل قديمي بودن، امكان احتراق كامل بنزين در آنها وجود ندارد و استفاده از هر بنزيني در اين خودروها منجر به آلايندگي هوا مي شود. بنابراين صنعت خودروسازي نيز بي تقصير نيست. از سوي ديگر زماني كه خودروها به تعدادي بيش از ظرفيت در يك شهر تردد كنند، آلايندگي هوا به دليل پاسخگو نبودن ظرفيت شهر در مقايسه با حجم زياد خودروها اجتناب ناپذير است. پس مجموعه اي از عوامل دست به دست هم داده اند تا آلودگي هوا در كلانشهرهاي ما افزايش يابد؛ با اين حال اين موضوع نبايد باعث شود آلايندگي بنزين پتروشيمي ها را ناديده بگيريم.  

به هر حال شرايط تحريم ايجاب مي كرد نياز خود را از داخل تامين كنيم. فكر مي كنيد در صورت بازگشت چنين شرايطي، ديگر سراغ بنزين پتروشيمي ها نخواهيم رفت؟  

اين موضوع را رد نمي كنم. شايد اگر شرايط گذشته بازگردد، مجبور به استفاده از بنزين توليدي پتروشيمي ها شويم اما اولويت و ترجيح ما اين خواهد بود كه در آن شرايط هم مصرف بنزين را كنترل كنيم نه اينكه هر بنزيني را مصرف كنيم. 

با اين حساب چرا پتروشيمي ها تا اين حد بر كيفيت بنزين توليدي خود تاكيد مي كنند؟ قاعدتا بايد مجموعه وزارت نفت در اين زمينه، يكصدا باشد. 

خب بسياري از شركت هاي فعال در حوزه پتروشيمي، خصوصي هستند و طبيعي است كه توليد بنزين براي آنها داراي اولويت باشد. 

گذشته از بود و نبود تحريم ها، خودكفايي در توليد بنزين را ضروري مي دانيد؟   

بنزين، كالايي استراتژيك براي كشور ما به شمار مي رود بنابراين بديهي است خودكفايي در توليد اين محصول حائز اهميت است. اما در مجموع، مفهوم خودكفايي در شرايط كنوني با مفهومي كه چند دهه پيش از خودكفايي برداشت مي شد، بسيار متفاوت شده. در بسياري از محصولات كه توليد آن در داخل با هزينه هاي بسيار گزافي محقق مي شود و امكان واردات آن محصول با صرف هزينه اي بسيار كمتر وجود دارد، خودكفايي لزوما گزينه مناسبي نيست، چراكه توجيه اقتصادي ندارد. اما باز هم تاكيد مي كنم بنزين محصولي استراتژيك است و خودكفايي در توليد آن بي ترديد مدنظر است. البته اين را هم بگويم خوشبختانه در حال حاضر، ميزان وابستگي ما به واردات بنزين زياد نيست.

چه ميزان وابستگي داريم؟ 

از متوسط مصرف روزانه 70 ميليون ليتر در كشور، در بيشترين حالت نياز، كمتر از 10 ميليون ليتر وارد شده است و يا ميزان متوسط واردات بنزين در سال گذشته حدود چهار ميليون ليتر بود؛ بنابراين وابستگي زيادي به واردات بنزين نداريم. دو سه پالايشگاه نيز در دست ساخت است كه در صورت به بهره برداري رسيدن آنها در زمان مقرر، خودكفايي در توليد بنزين مرغوب دور از دست نيست. 

نحوه نظارت بر كيفيت بنزين وارداتي چگونه است؟ به طور مثال اگر زمان تخليه، بنزين با استانداردهاي اعلام شده فروشنده مطابقت نداشته باشد چه خواهد شد؟ 

نظارت بسيار دقيقي بر بنزين وارداتي اعمال مي شود. بنزينهايي كه خريداري مي شوند از لحاظ كيفي در مراكز بارگيري توسط بازرسان مستقل و نمايندگان خود ما به دقت كنترل و اين نظارت در زمان تخليه نيز تكرار مي شود. در زمان تخليه، علاوه بر نماينده شركت ملي نفت ايران به عنوان خريدار، نماينده شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي نيز به عنوان مصرف كننده حضور دارد و در صورتي كه در كوچكترين مواردي بين بنزين وارداتي و استانداردها مغايرتي باشد، شركت ملي پخش اجازه تخليه بنزين را نمي دهد و بنزين عودت داده مي شود. نمونه هايي نيز به ندرت داشته ايم كه بنزين را به دليل مغايرت با استانداردها برگردانده ايم. در مجموع تلاش مي شود نظارت بسيار دقيقي در محل بارگيري صورت گيرد تا با توجه به شرايط سخت وارد كردن بنزين به كشور، ديگر زمان تخليه بنزين با مشكلي مواجه نشويم.   

بنزين وارداتي عمدتا از كدام كشورها تامين مي شود؟ 

عمده بنزين وارداتي ما از آسيا تامين مي شود. روال به اين ترتيب است كه شركت ملي پخش فراورده هاي نفتي، مشخصات بنزين مورد نياز را اعلام مي كند و ما بر آن اساس، از آنجا كه با وجود تحريم ها نمي توانيم به صورت مستقيم از توليدكنندگان، بنزين بخريم و همچنين در انتقال وجه با مشكل مواجهيم، درخواست خود را با شركتهاي تجاري فعال در اين زمينه مطرح مي كنيم. واقعيت اين است كه در تامين بنزين، محدوديت زيادي داريم چراكه تعداد شركتهايي كه هم امكان تامين بنزين مورد نياز ما را داشته باشند و هم شرايط انتقال وجه را فراهم كنند، محدود هستند و تامين بنزين وارداتي نيز تنها از طريق اين شركتها و يا خريداران نفت كوره كشورمان صورت مي گيرد. 

امكان برگزاري مناقصه نيست؟ 

نه متاسفانه اين امكان نيز در شرايط تحريم وجود ندارد ضمن اين كه معمولا مناقصه در شرايطي برگزار مي شود كه توان عرضه بيش از تقاضا باشد درحالي كه تعداد شركتهاي عرضه كننده بنزين به ايران به دليل تحريمها بسيار محدود شده است. شركتهاي بسياري بوده اند كه پيش از تحريمها به ايران بنزين مي فروختند و بعد از تحريم، از فروش بنزين خودداري كرده اند. به صراحت اعلام مي كنم هر شركتي كه در زمينه عرضه بنزين بتواند بنزين يورو4 مورد نياز ما را با قيمت مناسب و شرايط رقابتي مطلوب تامين كند، آماده مذاكره هستيم.  

در خصوص شركتهاي تجاري فعال براي تامين بنزين وارداتي صحبت كرديد. اخيرا در خصوص ذينفع بودن منسوبين برخي مقامات در زمينه واردات بنزين خبرهايي منتشر شده است. اين موضوع را تاييد مي كنيد؟

به هيچ عنوان صحت ندارد. در صحبت هايم اشاره كردم ما تنها با شركتهاي بين المللي فعال براي تامين بنزين وارداتي قرارداد داريم و تاكنون با هيچ شركت ايراني در اين زمينه قرارداد نبسته ايم. متاسفانه چنين شايعاتي بيشتر براي مقاصد سياسي مطرح مي شود. در مثل هست كه مي گويند مردي ادعا مي كرد من درست در وسط زمين ايستاده ام و به ديگران مي گفت اگر قبول نداريد، بياييد زمين را متر كنيد ببينيد من دروغ نمي گويم!!! مطرح كردن شايعه، آسان است اما پاك كردن آن از ذهن مردم كار دشواري است. در تامين بنزين، هيچ ارتباط شخصي وجود ندارد و ما تنها با شركتهاي حقوقي معامله داريم نه اشخاص حقيقي.

گفتگو از هانيه موحد