به گزارش مشرق، رستم قاسمي در هم‌انديشي بررسي قراردادهاي جديد نفتي ايران در دانشگاه امام صادق(ع) اظهار داشت: معمولا در شرايط تحريم قراردادهاي بين‌المللي چندان انجام نمي‌شود كه بخواهيم آن را مديريت كنيم و اساسا تحريم به همين دليل وضع شده است.

وي افزود: كشورهاي صنعتي تلاش‌هاي زيادي براي جايگزيني انرژي هيدروكربوري انجام داده‌اند اما هنوز بيش از 75 درصد سبد انرژي جهان مربوط به همين منبع است.

وي با اشاره به رتبه اول ايران در ذخاير هيدروكربوري متعارف جهان گفت: قيمت انرژي را معمولا مصرف‌كنندگان پرمصرف تعيين مي‌كنند و در توزيع درآمد سهم توليد‌كنندگان در اغلب موارد به دليل ارزش افزوده و ماليات‌هاي كلان از سهم وارد‌كنندگان كمتر است.

وي ادامه داد: در ايران 600 ميليارد بشكه نفت درجا وجود دارد كه با ضريب بازيافت فعلي امكان برداشت 160 ميليارد بشكه از آن وجود دارد.

وزير سابق نفت ادامه داد: ذخاير نفتي كشورهاي پرمصرف به زودي تمام مي‌شود و در عين حال انقلاب انرژي شيل گاز و شيل نفت كه حتما تاثير زيادي دارد هرگز به اندازه تبليغات انجام شده روي آن تاثير نخواهد داشت.

وي در ادامه اظهار داشت: كسي از پديده شوم تحريم استقبال نمي‌كند و براي كشورهاي تحريم‌شونده زحمت و هزينه دارد اما واقعيت آن است كه ما را تحريم كرده‌اند.

قاسمي با بيان اينكه بسياري از اين تحريم‌ها بين‌المللي نيستند گفت: مثلا تحريم‌هاي نفت، گاز و بانكي بين‌المللي نيستند و يكجانبه هستند چرا كه قطعنامه‌هاي تحريم سازمان ملل بسيار بسيار محدود و كم‌اثر هستند.

وي اظهار داشت: نفت ايران تحريم شد چون اثر آن در تامين اعتبارات كشور بي‌بديل است و در كوتاه مدت امكان جايگزيني آن وجود ندارد.

وي با اشاره به دو موضوع نگهداشت و توسعه توليد و بازار در حوزه تحريم گفت: با اينكه 100 سال سابقه صنعت نفت در ايران داريم در فروش و بازار نفت ملي شده اما در بخش توسعه‌اي صنعت نفت ملي نشده است.

وزير سابق نفت با تاكيد بر اينكه تا زمان نه چندان دوري در بعد توسعه‌اي وابستگي كامل داشتيم گفت: بيش از 3 ميليون قلم كالا در نفت مصرف مي‌شود كه بخش بسيار زيادي از آنها را وارد مي‌كرديم يعني ما نفت داشتيم اما هم قيمت نفت جاي ديگري تعيين مي‌شد و هم اينكه ما بخش عمده‌اي از درآمد نفتي را براي تامين نيازمندي خود صنعت نفت بايد به خارج بفرستيم.

وي ادامه داد: در بعد توسعه‌اي در شرايط فعلي يا قراردادي بسته نمي‌شود و فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري را از دست مي‌دهيم يا قراردادهاي مهجوري داشته‌ايم و يا حتي قراردادهاي موجود هم در مواردي فسخ شده است.

وي تصريح كرد: اينكه در شرايط تحريم چه بايد بكنيم شايد ارجح باشد بر اينكه قراردادها را در شرايط تحريم چگونه بايد مديريت كنيم.

وي افزود: در شرايط تحريم در قراردادها هم نرخ بازگشت سرمايه افزايش مي‌يابد و هم زمان اجرا طولاني مي‌شود و ما بايد متناسب با شرايط موجود هزينه و فايده كشور را در قراردادها ببينيم.

وي با بيان اينكه بسياري از كشورها و شركت‌هاي توانمند اساسا در ايران حضور پيدا نمي‌كنند گفت: حضور شركت‌هاي ضعيف‌تر با قراردادهاي گرانتر ناشي از شرايط تحريم است.

وي تصريح كرد: چرا امروز به جاي اينكه به دنبال بستن قراردادهاي بين‌المللي باشيم خودمان وارد عرصه بين‌المللي نمي‌شويم تا قرارداد ببنديم و در ديگر كشورها اجرا كنيم مگر ما از بعد توانايي نيروي انساني چيزي نسبت به ديگران كم داريم.

وي با تاكيد بر اينكه تبديل تهديد تحريم به فرصت در اين بخش امكان‌پذير است گفت: تجربه چند ساله اخير نشان داده كه اين كار شدني است و دليلي براي نشدن آن وجود ندارد.

وي با اشاره به مطلب منتشر شده در يكي از رسانه‌ها گفت: 5 فاز پارس جنوبي توسط شركت‌هاي خارجي ساخته و تحويل داده شد كه زمان اجراي فاز يك توسط پترو‌پارس 86ماه، فاز 2 و 3 توسط توتال و شل 72 ماه و فاز 4 و 5 كه بهترين زمان را دارد 63 ماه طول كشيده است يعني به طور متوسط در فاز 4 و 5 پيشرفت ماهانه 1.6 درصد بوده است.

قاسمي با تاكيد بر اينكه مديريت منابع مالي و تكنولوژي سه مولفه اصلي اجراي پروژه بوده‌اند گفت: در زمان اجراي آن فازها هر سه مولفه به طور حداكثري و كامل وجود داشته است و زمان اوليه اين قراردادها 52 ماه بود.

وي با اشاره به پروژه‌هايي كه در شرايط تحريم انجام شد گفت: 10 فاز مشهور به 35 ماهه شروع شد كه قرار بود ابتدا قرارداد آنها 52 ماهه بسته شود، در آن زمان يكي از دوستان دولت گفت 35 ماه از دولت باقي مانده و 35 ماهه قرارداد ببنديد مسئولان وقت نفت و گاز پارس مخالفت كردند اما اصرار شد و با شرايطي پذيرفتند كه زمان اجرا 35 ماه باشد.

وي ادامه داد: در اين فازها از طرح‌ها و نقشه‌ها و مطالعات آخرين فاز اجرا شده به عنوان فاز مرجع استفاده شد.

وي افزود: در فاز 19 كه معادل 2 فاز استاندارد است از روزي كه شروع شد تا مرداد 92، 35 ماه قرارداد تمام شده است شركت پتروپارس 65 درصد پيشرفت فيزيكي داشته است كه به معني متوسط درصد پيشرفت ماهانه بالاي 1.8 درصد است آن هم در شرايطي كه 3 مولفه اصلي اجراي پروژه را كامل در اختيار نداشتيم و تحريم بوديم.

وزير سابق نفت اظهار داشت: فاز 13 با 64 درصد پيشرفت، فاز 22 تا 24 با 62.5 درصد پيشرفت و فاز 20 تا 21 كه تقريبا عقب‌مانده‌ترين فاز ما بود در پايان 35 ماه با 52 درصد پيشرفت تحويل شده است.

قاسمي تصريح كرد: براي تامين تجهيزات اين فازها مشكل اساسي داشتيم و در بسياري موارد حتي كالاي ساخته شده را به ما ندادند و مجبور شديم دوباره سازي كنيم.

وي ادامه داد: مشكل شديد انتقال و جابجايي پول داشتيم اما الان پيمانكاران همه ايراني هستند و بسياري از كالا و تجهيزات هم در داخل ساخته شده است.

وي اظهار داشت: پمپ‌هاي ال پي جي فقط از يك شركت آسيايي جنوب شرقي مي‌امد و ما پول را به صورت چمداني به سازندگان مي‌داديم و آنها هم از ابتدا صد در صد پول را تحويل مي‌گرفتند و كالا را تنها در داخل كارخانه به ما تحويل مي‌دادند اما همين پمپ پيشرفته توسط سازندگان داخلي ساخته و تست شد.

وي تصريح كرد: تكنولوژي‌هاي نفت كه بالاتر از صنايع نظامي نيستند؛ وقتي مي‌توانيم به تكنولوژي نظامي دسترسي پيدا كنيم مي‌توانيم به تكنولوژي نفت هم دست پيدا كنيم.

وي اضافه كرد: مديريت پروژه خود تكنولوژي مهمي است كه پيمانكاران ما بلد نبودند و هزينه‌هاي زيادي پرداخت شد تا آموختند.

وي با بيان اينكه تامين مالي مسئله مهمي است و به آن نياز داريم و به همين دليل هم امتياز‌هايي به شركت‌هاي خارجي داده شده است گفت: اما در بعد توسعه‌اي امروز حتي اگر تحريم‌ها هم تمام شود بازگشت توتال و شل مانند مارپله بچه‌هاست كه هرچه بالا رفته‌ايم به پايين بازمي‌گرديم.

قاسمي در ادامه اظهار داشت: من سابقه زيادي در پروژه‌هاي عمراني دارم چنانكه در سال 71 در اولين ميداني كه مورد بازسازي قرار گرفت يعني منصوري رئيس كارگاه بودم و هميشه آچار به دست بودم و از ريز توانايي‌ها خبر دارم.

وي تصريح كرد: ما نقص و مشكلات زيادي داريم اما حداقل از چيني‌ها و كره‌اي‌ها كمتر نيستيم و توان پيمانكاري خوبي داريم.

وي گفت: بدون برداشتن تحريم‌ها شركت‌هاي بين‌‌المللي ريسك آمدن به ايران را نمي‌پذيرند كمااينكه در زمان خود ما هم مذاكره و ابراز علاقه مي‌كردند اما نمي‌توانستند بيايند.

وزير سابق نفت اظهار داشت: براي تامين منابع مالي طرحي اجرا كرديم كه شايد همه‌جا مزيت محسوب نشود اما در ميادين مشترك حتما يك مزيت عادي است.

وي با اشاره به ايجاد صندوق انرژي و جذب 10 ميليارد دلار منابع از اين طريق گفت: بانك مركزي در كشورهاي مختلفي پول داشت كه سود كمتر از يك درصد به آن پرداخت مي‌شد. با بانك مركزي توافق كرديم كه به جاي بانك‌هاي اروپايي اين سرمايه‌گذاري را با سود بيشتر در نفت انجام دهد.

قاسمي افزود: فروش اوراق مشاركت هم براي ميدان‌هاي مشترك حتما اقتصادي است چرا كه به نرخ امروز توليدات ميدان كمتر از 2 سال كل هزينه‌ها را يكجا برمي گرداند يعني اگر 5 ميليارد دلار براي دو فاز پارس جنوبي هزينه كنيم ظرف كمتر از 2 سال درآمد اين دو فاز بازمي‌گردد.

وي ادامه داد: ما در نفت پول زيادي براي توسعه نياز داريم چنانچه در خشكي براي توليد يك بشكه در روز 25 هزار دلار و در دريا 35 هزار دلار سرمايه‌گذاري نياز داريم.

وي با اشاره به وضعيت بازار نفت ايران در شرايط تحريم گفت: قبلا يك توافق منطقه‌اي نانوشته وجود داشت كه فروش به مصرف‌كننده واقعي يعني يك پالايشگاه انجام شود اما در تحريم اين كار به سختي شدني است چون مالك پالايشگاه با مشكل مواجه مي‌شود.

وي ادامه داد: فروش نفت خام كار پيچيده‌اي است چرا كه مثلا در تركيه خريدار نفت خام فقط يك نفر است و اگر آن يك نفر كه مالك پالايشگاه است نفت را نخرد كسي نمي‌تواند بخرد كمااينكه آمريكايي‌ها بخشي از سهم پالايشگاه در تركيه را خريده‌اند و خريد نفت از ايران را كاهش داده‌اند.

وزير سابق نفت تصريح كرد: اما در مورد فرآورده چنين نيست چرا كه مصرف‌كننده نهايي هم مي‌تواند فرآورده را بخرد.

وي با بيان اينكه در شرايط تحريم اگر به روش‌هاي خود عمل نكنيم عربستان و ديگر همسايه‌ها سود آن را مي‌برند گفت: در كوتاه مدت همين روش را بايد ادامه دهيم اما در دراز مدت براي حضور در بازار بايد نفت خام را تبديل به فرآورده كنيم چنانكه ما 15 همسايه مصرف‌كننده فرآورده داريم و حتي همسايه‌هاي ما هم مي‌توانند به همسايگانشان بفروشند.

وي تاكيد كرد: كشورهاي همسايه مشتري بنزين ما هستند و براي خريد گازوئيل ما التماس مي‌كنند.

وزير سابق نفت با بيان اينكه در چند سال گذشته تقريبا همه پالايشگاه‌ها از نظر كمي و كيفي توسعه يافتند گفت: در سال 85 و 86 حدود 27 ميليون ليتر در روز بنزين وارد مي‌كرديم اما پالايشگاه اراك كه 5 ميليون ليتر بنزين بي‌كيفيت توليد مي‌كرد امروز 16 ميليون ليتر بنزين يورو 4 توليد مي‌كند.

وي ادامه داد: پالايشگاه ستاره خليج فارس را با 57 درصد پيشرفت تحويل داديم كه وقتي تمام شود روزي 40 ميليون ليتر بنزين توليد مي‌كند.

وزير سابق نفت با بيان اينكه طرح جامع صادرات گاز در وزارت نفت تهيه شد گفت: همه همسايگان ما به گاز نياز دارند و با قيمت خوبي قرارداد با بعضي همسايگان مانند عراق و پاكستان بسته شده. مذاكرات با عمان پيشرفت خوبي داشته است و تركيه نيز تقاضاي گاز اضافي دارد.

وي افزود: با بعضي از كشورها هم پيش نويس نهايي شده و منتظر اجازه آمريكايي‌ها براي بستن قرارداد هستند.

وي تصريح كرد: با قراردادهاي موجود سالي 20 ميليارد دلار به درآمد كشور اضافه خواهد شد و از تحريم هم متاثر نمي‌شود.

قاسمي ادامه داد: امروز 60 ميليون تن محصول پتروشيمي توليد مي‌كنيم و 75 مجتمع پتروشيمي در حال ساخت است كه با اتمام آنها توليد به 110 ميليون تن خواهد رسيد.

وي افزود: اينها بالا دست پتروشيمي هستند كه اگر تبديل به پايين دست شوند در تحريم با مشكل مواجه نمي‌شويم.

قاسمي در پايان گفت: سال 91 حدود 17 ميليارد دلار صادرات پتروشيمي داشتيم و حتي آمريكايي‌ها هم محصولات ما را مي‌خرند. اين در حالي است كه محصول خام صادر مي‌كنيم كه اگر به صنايع پايين‌دستي تبديل شود مزاياي كلاني خواهد داشت.

وي اظهار داشت: در سال 91 حدود 20 ميليارد دلار در شركت ملي نفت سرمايه‌گذاري شد.