از اواخر بهمن ماه ۹۲ بود كه ميزان عرضه بنزين «پاك» در كشور افزايش يافت و اوايل اسفندماه بود كه مسئولين وزارت نفت اعلام كردند ميزان عرضه بنزين «پاك» به ۱۳ ميليون ليتر در روز رسيده است و اين بنزين كه در پالايشگاه اراك توليد مي شود صرفاً در سه شهر تهران، كرج و اراك در حال توزيع است. البته توزيع محدود اين بنزين (با حجم ۲٫۳ ميليون ليتر در روز) در برخي از شهرها از اواخر خرداد سال گذشته آغاز شده بود ولي با گسترش ميزان عرضه آن و مانور وسيع وزارت نفت بر روي توزيع آن، اين سوال در مجامع كارشناسي مطرح شد كه بنزين پاك چيست؟ آيا اين بنزين همان بنزين يورو ۴ است؟
ابهامات موضوع وقتي افزايش يافت كه در ابتداي سال ۹۳ مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران ومعاون سازمان حفاظت محيط زيست، بنزين توزيعي در تهران را بنزين يورو ۴ ناميدند و روابط عمومي شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران هم گاهي اين بنزين را پاك مي خواند و گاهي يورو ۴. اخيرا نيز مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران در حاشيه نمايشگاه نوزدهم نفت، گاز، پالايش و پتروشيمي گفت كه بنزين توليدي در پالايشگاه اراك و توزيعي در تهران، كرج و اراك، يورو ۴ مي باشند.
از بنزين يورو ۴ اتحاديه اروپا تا بنزين پاك و يورو ۴ وزارت نفت
الف- سيد علي سيد مومني، رييس مهندسي فرآورده‌هاي شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي ايران كه مسئول اصلي بررسي و تاييد كيفيت بنزين توزيعي در وزارت نفت است، درباره «تفاوت هاي بنزين پاك با بنزين معمولي» گفته بود (خبرگزاري شانا/۳ اسفند): «درجه آرام سوزي (اكتان) بنزين پاك ٩٢ است و اين عدد پنج واحد بيشتر از بنزين معمولي(٨٧) است كه از ويژگي هاي مهم بنزين پاك به شمار مي آيد. گوگرد موجود در بنزين معمولي هزار پي پي ام (ppm) و در بنزين پاك ۵٠ پي پي ام (يك بيستم) است. «بنزن» نيز به عنوان يكي ديگر از تركيبات، در بنزين معمولي پنج درصد حجمي اين فرآورده نفتي را تشكيل مي دهد اما در بنزين پاك، اين مقدار به يك پنجم كاهش يافته است. ميزان آروماتيك ها نيز كه در بنزين معمولي ۵٠ درصد است در بنزين پاك به ٣۵ درصد كاهش يافته است. »
ب- در نشريه «دستاورد» (ويژه نامه نوزدهمين نمايشگاه بين المللي نفت، گاز، پالايش و پتروشيمي) كه توسط شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران منتشر گرديد و در غرفه اين شركت در اين نمايشگاه توزيع شد (هفته گذشته)، مشخصات بنزين پاك و بنزين يورو ۴ توضيح داده شده است كه در ادامه مي آيد:
بنزين پاك: عدد اكتان حداقل ۹۰، ميزان گوگرد حداكثر ۵۰ پي پي ام، ميزان آروماتيك حداكثر ۳۵ درصد، ميزان بنزن كمتر از ۱٫۵ درصد، ميزان الفين حداكثر ۲۰ درصد
بنزين يورو ۴: عدد اكتان حداقل ۹۱، ميزان گوگرد ۵۰ پي پي ام، ميزان آروماتيك حداكثر ۳۵ درصد، ميزان بنزن كمتر از ۱ درصد، ميزان الفين حداكثر ۱۸ درصد
ج- عباس كاظمي، مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران در كنفرانس خبري در حاشيه نمايشگاه نوزدهم نفت، گاز، پالايش و پتروشيمي گفت (خبرگزاري فارس/۱۸ ارديبهشت): « بنزين و نفت گاز اراك الآن به تهران و كرج منتقل شده و از اواسط بهمن بنزين با كيفيت با بنزن زير يك، اكتان ۹۱ و آروماتيك ۳۰ درصد در تهران توزيع مي‌شود.»
اين در حالي است كه مشخصات استاندارد يورو ۴ اتحاديه اروپا (مطابق با استاندارد ۴۹۰۴ شوراي عالي استاندارد) بدين ترتيب است: عدد اكتان حداقل ۹۵، ميزان گوگرد ۵۰ پي پي ام، ميزان آروماتيك حداكثر ۳۵ درصد، ميزان بنزن حداكثر ۱ درصد، ميزان الفين حداكثر ۱۸ درصد.
براساس مطالب فوق مشخص است: الف- بنزين پاك با بنزين يورو ۴ براساس استانداردهاي شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران تفاوت زيادي ندارد ولي قطعا عدد اكتان آن مطابق با استاندارد يورو ۴ اتحاديه اروپا نيست و حتي از لحاظ ميزان بنزن نيز مشخص نيست اين بنزين مطابق با اين استاندارد هست يا خير؟؛ ب- بنزين يورو ۴ براساس استانداردهاي شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران با بنزين يورو ۴ اتحاديه اروپا از لحاظ عدد اكتان متفاوت است.
براساس آنچه گفته شد، در اين موضوع ترديدي نيست كه همچنان ميزان توليد و توزيع بنزين يورو ۴ در كشور «صفر» است و بنزين توليدي پالايشگاه اراك (به عنوان باكيفيت ترين بنزين توليدي در پالايشگاه هاي كشور) كه در تهران، كرج و اراك توزيع مي شود، يورو ۴ (براساس استاندارد اتحاديه اروپا) نمي باشد.
جالب اينجاست براساس آمارهاي اعلام شده توسط اين شركت و همچنين مدير امور بين الملل شركت ملي نفت ايران، ميزان بنزن در بنزين وارداتي عموماً بين ۱٫۵% تا ۲% است (تاكنون سه آناليز از بنزين وارداتي توسط مدير امور بين الملل شركت ملي نفت ايران در مصاحبه ها (۱۵ و ۲۰ ارديبهشت) و يك آناليز از بنزين وارداتي در بيانيه شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي (۳ ارديبهشت) و چهار آناليز از بنزين وارداتي توسط برخي از رسانه ها (۲۷ فروردين و ۱۵ ارديبهشت) منتشر شده است كه ميزان بنزن در آنها بين ۱٫۲% تا ۶% متغير بوده است). از طرف ديگر هم محسن قمصري، مدير امور بين الملل شركت ملي نفت ايران اخيراً در مصاحبه اي اعلام كرده است كه آروماتيك ۴۵ درصد، بنزن پنج درصد، گوگرد ۱۰۰۰ پي پي ام، استانداردهاي اين شركت براي بنزين وارداتي است (خبرگزاري تسنيم/۲۰ ارديبهشت) و عباس كاظمي، مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران نيز گفته است كه درباره بنزين وارداتي بايد سخت‌گيري كنيم كه با استاندارد يورو ۴ باشد و اضافه كرده است: «از بين‌الملل نفت انتظار داريم بنزين حداقل با استاندارد يورو ۴ با بنزن زير يك درصد، آروماتيك زير ۳۰ درصد، گوگرد زير ۵۰ و اكتان حداقل ۹۳ وارد شود»(خبرگزاري فارس/۱۸ ارديبهشت). با توجه به اين موضوع، به جرات مي توان گفت كه بخش اعظم و يا حتي كل بنزين وارداتي به كشور «يورو ۴» نيست.
فقط بنزين پتروشيمي بايد مطابق با استاندارد يورو ۴ اتحاديه اروپا باشد؟!
حال مناسب است نگاهي به بيانيه سازمان حفاظت محيط زيست (۱۰ ارديبهشت) و بيانيه اول شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران (۳ ارديبهشت) درباره كيفيت بنزين پتروشيمي ها بيندازيم:
الف- در تركيب بنزين استاندارد يورو ۴ كه مورد نظر سازمان حفاظت محيط زيست بوده، ميزان بنزن يك درصد و ميزان تركيبات آروماتيك ۳۵ درصد است. در حالي كه در بنزين پتروشيمي، بنزن و آروماتيك ها بخش اصلي تركيب بنزين را تشكيل مي دهند و ميزان آن بسيار فراتر از استانداردهاي مورد نظر است. (۱۰ ارديبهشت)
ب- در صورتي كه شركتهاي پتروشيمي مزبور كه عموما «تحت مالكيت بخش خصوصي» اداره مي شوند، آمادگي توليد و تحويل ريفرميت مطابق با كيفيت مورد نياز را به نحوي كه امتزاج نهايي آنها با ديگر مولفه هاي توليد بنزين، بتواند بنزين مطابق با استاندارد يورو ۴ توليد كند، داشته باشند، با رعايت قيمت رقابتي، مي توانند به عنوان جايگزيني براي تأمين كمبود بنزين وارداتي مطرح بوده و به عنوان يكي از گزينه هاي تصميم گيران باقي بمانند. (۳ ارديبهشت)
با توجه به آنچه گفته شد، اين سوال مطرح مي شود كه وقتي بنزين توليدي و وارداتي كشور «يورو ۴» (براساس استانداردهاي اتحاديه اروپا) نيست، چرا مسئولين سازمان حفاظت محيط زيست صرفاً مشخصات اين استاندارد را با بنزين (ريفرميت) پتروشيمي مقايسه كرده و آنرا «آلاينده» و «سرطان زا» مي نامند؟ چرا مسئولين شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران نيز صرفاً از واحدهاي پتروشيمي انتظار دارند كه بنزيني با استاندارد يورو ۴ و حتي يورو ۵ توليد كند؟ آيا «سرطان زايي» و «كيفيت پايين» (در مقايسه با استاندارد يورو ۴ اتحاديه اروپا) بنزين توليدي پالايشگاه ها و بنزين وارداتي براي مسئولين اين نهادها اهميتي ندارد؟
منبع:تين نيوز